Naar overzicht

Coronapropaganda

Het coronavirus is aan het muteren in een politiek virus. In België is corona een alibi voor een allegaartje activisten om voor de zoveelste keer hun aversie voor het kapitalisme, de markteconomie en een ingebeeld neoliberalisme uit te leven. In Europa is corona het vervolg van de onbeslechte eurocrisis, met alle onbeantwoorde vragen van verantwoordelijkheid en solidariteit binnen de Europese muntunie. Daarover ongetwijfeld meer in volgende columns.

Mondiaal is de corona verveld in een prestigestrijd tussen twee maatschappijmodellen en hun protagonisten. Er is het China-model waarin de staat en het staatsgezag de lakens uitdelen. Er is het Amerikaanse model waarin persoonlijke vrijheid en vrijwillige samenwerking de toon zetten. In het begin van de corona-epidemie leek China de prestigestrijd gemakkelijk te winnen. Zeker, het virus was in Wuhan uitgebroken. Maar de autoritaire Chinese staatsmachine had de plaag in de kiem kunnen smoren.

Westerse improvisatie en Amerikaans onvermogen verbleekten in het niets bij de daadkracht en de doortastendheid van de Chinese quarantainepolitiek. Gesterkt door zijn snelle succes in de virusbestrijding kon China de wereld met mondmaskers verleiden. De Chinese communistische partij leek van corona zowaar een ideologische overwinning te maken. Tot dusver de propaganda. Die is intussen ingehaald door de boemerang die realiteit heet.

Verdeling mondmaskers is geopolitiek


De Chinese mondmaskers blijken defect. Hun verdeling is geen liefdadigheid maar geopolitiek. China levert graag aan landen en regio’s waar het invloed wil, in Zuid-Europa, in Centraal-Europa en in Afrika. Het rekent daarvoor nog danig door ook. De bezwering van corona in China staat op losse schroeven. Steeds meer landen twijfelen aan de waarachtigheid van de Chinese cijfers over besmettingen en sterfgevallen. Het imago van de Wereldgezondheidsorganisatie lijdt onder een perceptie van Chinese invloed.

Het is waarschijnlijk dat Chinese geheimdoenerij een lokaal virus op weg naar een dodelijke pandemie heeft gezet. Misschien komt daarover wel een internationaal onderzoek. Misschien zullen we de waarheid nooit kennen. Maar in de prestigestrijd die corona heet, leert de Chinese dictatuur het belang van eerlijkheid en transparantie. Donald Trump organiseert de chaos en doet de waarheid dagelijks geweld aan. Maar op het podium naast Trump staat een wetenschapper. In de media, bij zijn politieke concurrenten en bij zijn politieke collega’s klinken andere versies. Dat schept discussie, inzicht, verbondenheid, overtuiging en uiteindelijk een vermogen tot politieke actie dat elk autoritair bewind overstijgt.

Schuld en boete richting Peking


China heeft zijn internationale coronadiplomatie overspeeld. De machthebbers in Peking geven blijk van arrogantie en manipulatie op wereldschaal. Het is nog vroeg, maar dat kan hen uiteindelijk duur te staan komen. Westerse politici, niet in het minst de Amerikaanse president die voor herverkiezing strijdt, zullen wat graag schuld en boete richting Peking projecteren. Als de wereld zich tegen China keert, zal ook het binnenlandse prestige van de communistische partij tanen.

Na de financiële crisis van 2008 kon China met massale overheidsuitgaven de wereld van een depressie behoeden. Anno 2020 heeft China te veel schulden en te weinig marge om opnieuw reddende engel te spelen. China teert nog altijd op de globalisering die na corona in zijn nadeel dreigt te transformeren. Het zal niet langer de fabriek van de hele wereld kunnen blijven. Het zal niet langer vrijuit wereldwijd bedrijven en markten kunnen inpalmen.

Handel berust op vertrouwen. Dat vertrouwen was al tanend voor corona. De coronacrisis is een vertrouwenscrisis. Als China niet in het reine komt met de wereldopinie zal het de wereld na corona ingaan met minder economisch potentieel, minder diplomatiek krediet, minder politiek gezag en meer verzuurde relaties. Dat is niet goed voor China. Het is evenmin goed voor vrede en stabiliteit in de 21ste eeuw.

Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.