Tijdens de Koude Oorlog tussen het vrije Westen en de Sovjet-Unie leefde de Homo Sovieticus, het archetype van de Sovjet-Russische mens die de ontberingen van de communistische dictatuur onverschillig verdroeg en zich onvoorwaardelijk onderwierp aan de macht.

Begin 2020 spraken velen grote hoop uit over hoe in ons beleid de rol van expertise eindelijk zou groeien. Gedurende heel de coronacrisis hoorden we aanmaningen om 'de wetenschap te volgen'[1].

De coronacrisis heeft in dit land al veel opmerkelijke discussies opgeleverd, niet in het minst over hoe besluitvorming tot stand komt. In maart 2020 spraken velen grote hoop uit over hoe in ons beleid de rol van expertise eindelijk zou groeien.

Op de websites van onze overheid prijken pagina’s genoeg die beginnen met de woorden ‘evaluatie’ of ‘tussentijdse balans’. Die gaan echter bijna altijd over een herziening van de coronamaatregelen. Terwijl we toe zijn aan een evaluatie van het coronabeleid.

Zijn de farmaceutische bedrijven de nieuwe banken? Na de financiële crisis van 2008 werden banken wereldwijd aan de schandpaal genageld. Na de pandemie van 2020 lijkt Big Pharma kop van jut. Dat is nog geen kleine paradox. De banken veroorzaakten de bankencrisis.

Meelijwekkend en tandenknarsend is het vertoon van wat dezer dagen in België doorgaat voor bestuur en beleid. De aanloop naar 1 mei was een koortsaanval van populisme. De sociale partners abdiceren en de partijvoorzitters spelen politieke parodie, allemaal te midden de pandemie.

De mensheid leeft intussen bijna een jaar onder een officiële pandemie. We staan er nog middenin, maar we weten al dat de passage van het coronavirus de wereld fundamenteel verandert.

Ons land heeft 2020 gespendeerd aan politieke impasse en pandemiebestrijding. Door de permanente crisis die alle wetten van de politieke zwaartekracht heeft opgeheven, beseffen we weinig hoezeer corona een kantelmoment voor de wereldorde inhoudt.

De paradox van de bescherming tegen de pandemie is dat de overheid onze vrijheid om te gaan en te staan waar we willen, of de vrijheid van handel, onderwijs, vereniging of religie fors moet beperken. Dat schuurt, maar toch moet het.