Overbruggingsregering
Ik erger mij te pletter aan de schijnbare gelatenheid waarmee de sluipende Belgische regeringscrisis voortkabbelt. Ik ben niet ingewijd. Misschien staan de discrete informateurs aan de rand van de doorbraak. Maar het lijkt mij bij de beleidspartijen alom aan ‘sense of urgency’ te ontbreken. Het is bijna alsof de leidende politici geen zin hebben om hun essentiële beroepsplicht te vervullen: het vinden van een federaal compromis.
Het is natuurlijk makkelijk schrijven in een column aan de zijlijn. De bipolaire Belgische democratie heeft verdomd geen makkelijke puzzel gelegd. Maar de kernvraag is simpel en intussen systemisch: kunnen N-VA en PS samenwerken? Alleen via hun samenwerking is een federale meerderheid denkbaar die niet één van de regio’s electoraal kielhaalt.
De N-VA heeft al veel water in de Vlaams-nationale wijn gedaan. Separatisme feitelijk verlaten, ontbolsterd tot legitieme Belgische bestuurspartij, in Vlaanderen compleet gedomesticeerd en de prijs van het compromis betaald met de vluchtelingencrisis. Hoe je het draait of keert: de N-VA is minder extreem en meer centrum geworden. Vooralsnog.
Opgejaagd door communisten
De PS daarentegen is niet gelouterd in compromis maar opgefokt door federale oppositie en opgejaagd door communisten. Immuun voor alle corruptieschandalen, ongegeneerd door de Franse omwenteling onder Macron, doofstom voor alle zorgen over immigratie en integratie, maar opportunistisch met migrantenstemmen in Brussel. De PS doet aan feitelijk confederalisme door regeren met de N-VA principieel te verwerpen en door de liberalen in Brussel te weren.
Hoogmoed komt doorgaans voor de val. Met extreme sociaaleconomische standpunten en bikkelharde communautaire veto’s effent de PS de weg naar de verdere uitholling van België. Het kan niet anders dan dat staatshervorming uiteindelijk op tafel komt wanneer de leidende partij in Wallonië niet wil praten met de leidende partij in Vlaanderen.
Ondertussen tikt de budgettaire klok ongenadig. Ik suggereer een tijdelijke overbruggingsregering met een beperkt programma: begroting, besparen en belasten. Pensioenmaatregelen, gezondheidszorg, fiscale hervorming, overheidsuitgaven en ambtenarij. Er is meer dan bandbreedte voor een compromis. Men kan zelfs kiezen voor maatregelen die uitdoven en dus geen hypotheek leggen op de volgende volwaardige regering.
Er liggen nogal wat beleidswerven half-afgewerkt klaar: pensioenhervorming, beheer gezondheidszorg, fiscale hervorming. We kunnen tijdens de overbrugging grondig voorbereiden voor strategische keuzes over meerdere legislaturen. Daar hoort ook een communautaire reset bij. De tijd is overrijp voor een hertekening zodat het beleid de democratie kan volgen. We kunnen in België niet eeuwig in spreidstand blijven stilstaan. Daar betalen we echt een grote prijs voor, in welvaart en in welzijn.
Selectieve belastingverhogingen
Zowel de N-VA als de PS moeten deel uitmaken van de overbruggingsregering. Misschien kunnen ze elkaar zelfs verrassen. Het is niet ondenkbaar om genereus sociaal beleid, in het bijzonder voor wie het moeilijkst rondkomt, te combineren met verstandig economisch beleid en verantwoord budgettair bestuur. De wisselmunt heet belastingen. Die moeten we vooral diepgaand hervormen met een perspectief op middellange termijn, voor meer welvaartspotentieel, meer efficiëntie en meer effectiviteit. Daarin kunnen ook selectieve tijdelijke belastingverhogingen op korte termijn passen.
Een overbruggingsregering kan één of twee jaar duren. Tijd genoeg voor een groot akkoord of voor een totaal verlies. In het eerste geval lonkt een beter bestuurd België met een betere democratie. In het tweede geval wordt het noodregering, minderheidsregering en nieuwe verkiezingen. Eén zaak is zeker: we moeten ophouden met het schimmenspel. België verkeert in diepe politieke crisis tegen een achtergrond van economische zwakte, demografische neergang, kwetsbare sociale zekerheid en geopolitieke onzekerheid. Actie!
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
Het is natuurlijk makkelijk schrijven in een column aan de zijlijn. De bipolaire Belgische democratie heeft verdomd geen makkelijke puzzel gelegd. Maar de kernvraag is simpel en intussen systemisch: kunnen N-VA en PS samenwerken? Alleen via hun samenwerking is een federale meerderheid denkbaar die niet één van de regio’s electoraal kielhaalt.
De N-VA heeft al veel water in de Vlaams-nationale wijn gedaan. Separatisme feitelijk verlaten, ontbolsterd tot legitieme Belgische bestuurspartij, in Vlaanderen compleet gedomesticeerd en de prijs van het compromis betaald met de vluchtelingencrisis. Hoe je het draait of keert: de N-VA is minder extreem en meer centrum geworden. Vooralsnog.
Opgejaagd door communisten
De PS daarentegen is niet gelouterd in compromis maar opgefokt door federale oppositie en opgejaagd door communisten. Immuun voor alle corruptieschandalen, ongegeneerd door de Franse omwenteling onder Macron, doofstom voor alle zorgen over immigratie en integratie, maar opportunistisch met migrantenstemmen in Brussel. De PS doet aan feitelijk confederalisme door regeren met de N-VA principieel te verwerpen en door de liberalen in Brussel te weren.
Hoogmoed komt doorgaans voor de val. Met extreme sociaaleconomische standpunten en bikkelharde communautaire veto’s effent de PS de weg naar de verdere uitholling van België. Het kan niet anders dan dat staatshervorming uiteindelijk op tafel komt wanneer de leidende partij in Wallonië niet wil praten met de leidende partij in Vlaanderen.
Ondertussen tikt de budgettaire klok ongenadig. Ik suggereer een tijdelijke overbruggingsregering met een beperkt programma: begroting, besparen en belasten. Pensioenmaatregelen, gezondheidszorg, fiscale hervorming, overheidsuitgaven en ambtenarij. Er is meer dan bandbreedte voor een compromis. Men kan zelfs kiezen voor maatregelen die uitdoven en dus geen hypotheek leggen op de volgende volwaardige regering.
Er liggen nogal wat beleidswerven half-afgewerkt klaar: pensioenhervorming, beheer gezondheidszorg, fiscale hervorming. We kunnen tijdens de overbrugging grondig voorbereiden voor strategische keuzes over meerdere legislaturen. Daar hoort ook een communautaire reset bij. De tijd is overrijp voor een hertekening zodat het beleid de democratie kan volgen. We kunnen in België niet eeuwig in spreidstand blijven stilstaan. Daar betalen we echt een grote prijs voor, in welvaart en in welzijn.
Selectieve belastingverhogingen
Zowel de N-VA als de PS moeten deel uitmaken van de overbruggingsregering. Misschien kunnen ze elkaar zelfs verrassen. Het is niet ondenkbaar om genereus sociaal beleid, in het bijzonder voor wie het moeilijkst rondkomt, te combineren met verstandig economisch beleid en verantwoord budgettair bestuur. De wisselmunt heet belastingen. Die moeten we vooral diepgaand hervormen met een perspectief op middellange termijn, voor meer welvaartspotentieel, meer efficiëntie en meer effectiviteit. Daarin kunnen ook selectieve tijdelijke belastingverhogingen op korte termijn passen.
Een overbruggingsregering kan één of twee jaar duren. Tijd genoeg voor een groot akkoord of voor een totaal verlies. In het eerste geval lonkt een beter bestuurd België met een betere democratie. In het tweede geval wordt het noodregering, minderheidsregering en nieuwe verkiezingen. Eén zaak is zeker: we moeten ophouden met het schimmenspel. België verkeert in diepe politieke crisis tegen een achtergrond van economische zwakte, demografische neergang, kwetsbare sociale zekerheid en geopolitieke onzekerheid. Actie!
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
