‘Blind besparen’ of een voorspelbaar zorginfarct?
België stevent af op een zorginfarct en door meer of minder geld uit te geven, zullen we het niet vermijden. Dat is de conclusie van Johan Albrecht in de analyse ‘Blind besparen of een voorspelbaar zorginfarct?’ “Als je weet dat in Nederland één op zeven werknemers in de gezondheidssector werkt, en men berekend heeft dat dit één op drie moet zijn in 2060 om dezelfde kwaliteit te kunnen leveren, dan is een grondige hervorming van het zorgbeleid dringend nodig, ook bij ons”, zegt Johan Albrecht. In Wallonië is de situatie nog alarmerender dan in Vlaanderen.
Voor ons land verwacht de Studiecommissie voor de Vergrijzing dat de sociale uitgaven van de overheid stijgen van 25,7% van het BBP in 2022 tot minimaal 29,6% in 2040. De gezondheidszorguitgaven zullen stijgen van 8% van het BBP in 2022 tot 10,3% van het BBP in 2040. Los van de grote budgettaire uitdaging blijft de vraag waar we de mensen vinden om deze expansie van het zorgsysteem mogelijk te maken? “Het zorgsysteem krijgt de vacatures vandaag al moeilijk ingevuld. Als gevolg van personeelstekorten sluiten ziekenhuizen afdelingen en hanteren woonzorgcentra een opnamestop. Het aantal huisartsen en tandartsen met een patiëntenstop neemt toe. En de krapte op de arbeidsmarkt zal zeker tot 2035 alleen maar toenemen. Niet alleen de zorgsector heeft het moeilijk om personeel aan te trekken”, zegt Albrecht.
De vergrijzing dwingt landen om het debat te voeren over ethisch moeilijke vraagstukken bv. over leeftijdsgrenzen voor dure operaties. “Als wij dat niet doen, zal de markt beslissen wie medische hulp krijgt. In Nederland waarschuwt de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) dat bij ongewijzigd beleid de jeugdzorg, de gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg en de zorg voor kwetsbare ouderen onder druk zullen staan”, zegt Albrecht.
Lessen emotionele, sociale en gedragsvaardigheden
In andere landen met een vergrijzingsproblematiek staat de hervorming van de gezondheidszorg al jarenlang hoog op de agenda maar de politiek in België blijft het stil. “Het wordt dringend tijd om het debat te voeren. Hogere uitgaven leveren geen duidelijk maatschappelijk rendement op. Elke hervorming stimuleert tot innovatie en creativiteit. Zo moeten we de grenzen van het zorgsysteem durven verkennen. Het doorverwijzen van jongeren met een tijdelijk dipje naar een psycholoog of psychiater is illustratief voor de klassieke aanpak alsof er geen financiële beperkingen zouden zijn. Als alternatief kan geïnvesteerd worden in een andere organisatie van onderwijstrajecten waarbij jongeren belangrijke emotionele, sociale en gedragsvaardigheden verwerven die hun weerbaarder maken. Wetenschappelijk onderzoek erkent het rendement van programma’s die deze vaardigheden ondersteunen. Deze vaardigheden zorgen niet alleen voor rendement in de onderwijscontext maar helpen jongeren later ook op de werkvloer, in relaties enzovoort. Zorgen voor mensen beperkt zich niet tot de medische zorgcontext”, besluit Johan Albrecht.
