Exit Brexit
Het Brexit akkoord is geen akkoord en brengt geen Brexit: het kan niet rekenen op een politieke meerderheid in het Verenigd Koninkrijk en het onttrekt dat koninkrijk niet aan de zwaartekracht van de Europese Unie. De nabije politieke toekomst zal moeten uitmaken welke dramatische wending volgt. Ofwel keert premier May het Britse tij en staat het akkoord. Ofwel komt de sprong in het duister met een feitelijke Brexit zonder akkoord. Ofwel wordt de klok in overleg stilgezet en blijft Brexit een voornemen zonder uitvoering. Ofwel slikken de Britten hun revolte terug in.
Wat het ook moge worden, na meer dan twee jaar onderhandelen zijn enkele opmerkelijke vaststellingen mogelijk. Er is de enorme lengte van het akkoord: met 585 pagina’s de langste echtscheidingsakte uit de geschiedenis. Dat zoveel technisch detail moest worden onderhandeld, spreekt boekdelen over de grenzeloze complexiteit van de Europese Unie en het grenzeloze wantrouwen tussen de partijen.
Welk parlement, laat staan welke kiezer, kan nog in geweten oordelen over zoveel juristerij? Welk politiek debat kan zoveel complexiteit aan? In de jaren 1950 kon de voorganger van de Europese Unie nog helemaal worden opgericht en ingericht op minder dan honderd bladzijden, nota bene onder landen die elkaar nog maar net in een wereldoorlog hadden bevochten. Anno 2018 vergt de staatkundige verhouding met één geallieerd land een hele bijbel.
De Britten hebben de eensgezindheid van de andere EU-lidstaten onderschat. Er is geen speciale behandeling bekomen. Brexit heeft gerealiseerd wat generaties Britse staatslieden, burgers en soldaten met bloed, zweet en tranen eeuwenlang hebben proberen te vermijden: de vereniging van het hele Europese continent tegen de Britse eilanden. Met Brexit geven de Britten hun historische rol in de Europese machtsbalans op.
Positie overschat
De Britten hebben hun eigen positie danig overschat. Politiek en institutioneel kan het Verenigd Koninkrijk Brexit niet aan zonder nationaal trauma, omdat een volle Brexit een harde grens trekt tussen Noord-Ierland en Ierland. Voor het Ierse vraagstuk, die eeuwige splijtzwam in de geschiedenis van de Britse eilanden, betalen de Britten nu een hoge tol. Geen harde Ierse grens vergt een veel dichtere economische relatie met de EU dan de Brexit-aanhangers in hun ergste nachtmerrie hadden kunnen dromen.
Het Verenigd Koninkrijk kan zich onttrekken aan de Europese Unie maar niet aan Europa. Het was altijd al duidelijk dat een moderne diensten- en consumptie-economie als de Britse niet zou kunnen ontsnappen aan het soortelijk gewicht van de regels en de standaarden op de gigantische Europese markt. Maar wat nu is onderhandeld om een Iers status-quo te behouden, onderwerpt het Verenigd Koninkrijk aan meer regels van de Unie dan eender welk land buiten de Europese interne markt.
In essentie wordt aan het Verenigd Koninkrijk voor onbepaalde tijd de mogelijkheid ontnomen om zich ten aanzien van de rest van Europa competitief te veranderen, bijvoorbeeld in milieuwetgeving, staatssteun, belastingen en arbeidsregulering. De Europese Unie is beducht voor een Hong Kong aan de Noordzee en zal toekomstige relaties laten afhangen van een gelijk speelveld dat de facto door de Unie zelf wordt afgebakend.
Brexit is daarom hard op weg om het omgekeerde te brengen van wat het beoogde. Het Verenigd Koninkrijk verliest meer aan invloed dan dat het aan vrijheid wint. In de plaats daarvan wint de Unie meer aan macht dan dat het aan bevoegdheid verliest. Het zal toch wat vergen om dat scenario door het Britse parlement te laten stemmen.
Gigantische vergissing
Met elk etmaal wordt duidelijk dat Brexit een gigantische vergissing is. Maar gegeven de partijpolitieke realiteit over het Kanaal, zal een politieke aardbeving nodig zijn vooraleer een echte exit van Brexit denkbaar wordt. Ondertussen blijven de onderliggende oorzaken van het pro-Brexit referendum, niet in het minst een Britse economie die onvoldoende presteert voor brede lagen van de bevolking, onaangeroerd. Wat een zonde.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
Wat het ook moge worden, na meer dan twee jaar onderhandelen zijn enkele opmerkelijke vaststellingen mogelijk. Er is de enorme lengte van het akkoord: met 585 pagina’s de langste echtscheidingsakte uit de geschiedenis. Dat zoveel technisch detail moest worden onderhandeld, spreekt boekdelen over de grenzeloze complexiteit van de Europese Unie en het grenzeloze wantrouwen tussen de partijen.
Welk parlement, laat staan welke kiezer, kan nog in geweten oordelen over zoveel juristerij? Welk politiek debat kan zoveel complexiteit aan? In de jaren 1950 kon de voorganger van de Europese Unie nog helemaal worden opgericht en ingericht op minder dan honderd bladzijden, nota bene onder landen die elkaar nog maar net in een wereldoorlog hadden bevochten. Anno 2018 vergt de staatkundige verhouding met één geallieerd land een hele bijbel.
De Britten hebben de eensgezindheid van de andere EU-lidstaten onderschat. Er is geen speciale behandeling bekomen. Brexit heeft gerealiseerd wat generaties Britse staatslieden, burgers en soldaten met bloed, zweet en tranen eeuwenlang hebben proberen te vermijden: de vereniging van het hele Europese continent tegen de Britse eilanden. Met Brexit geven de Britten hun historische rol in de Europese machtsbalans op.
Positie overschat
De Britten hebben hun eigen positie danig overschat. Politiek en institutioneel kan het Verenigd Koninkrijk Brexit niet aan zonder nationaal trauma, omdat een volle Brexit een harde grens trekt tussen Noord-Ierland en Ierland. Voor het Ierse vraagstuk, die eeuwige splijtzwam in de geschiedenis van de Britse eilanden, betalen de Britten nu een hoge tol. Geen harde Ierse grens vergt een veel dichtere economische relatie met de EU dan de Brexit-aanhangers in hun ergste nachtmerrie hadden kunnen dromen.
Het Verenigd Koninkrijk kan zich onttrekken aan de Europese Unie maar niet aan Europa. Het was altijd al duidelijk dat een moderne diensten- en consumptie-economie als de Britse niet zou kunnen ontsnappen aan het soortelijk gewicht van de regels en de standaarden op de gigantische Europese markt. Maar wat nu is onderhandeld om een Iers status-quo te behouden, onderwerpt het Verenigd Koninkrijk aan meer regels van de Unie dan eender welk land buiten de Europese interne markt.
In essentie wordt aan het Verenigd Koninkrijk voor onbepaalde tijd de mogelijkheid ontnomen om zich ten aanzien van de rest van Europa competitief te veranderen, bijvoorbeeld in milieuwetgeving, staatssteun, belastingen en arbeidsregulering. De Europese Unie is beducht voor een Hong Kong aan de Noordzee en zal toekomstige relaties laten afhangen van een gelijk speelveld dat de facto door de Unie zelf wordt afgebakend.
Brexit is daarom hard op weg om het omgekeerde te brengen van wat het beoogde. Het Verenigd Koninkrijk verliest meer aan invloed dan dat het aan vrijheid wint. In de plaats daarvan wint de Unie meer aan macht dan dat het aan bevoegdheid verliest. Het zal toch wat vergen om dat scenario door het Britse parlement te laten stemmen.
Gigantische vergissing
Met elk etmaal wordt duidelijk dat Brexit een gigantische vergissing is. Maar gegeven de partijpolitieke realiteit over het Kanaal, zal een politieke aardbeving nodig zijn vooraleer een echte exit van Brexit denkbaar wordt. Ondertussen blijven de onderliggende oorzaken van het pro-Brexit referendum, niet in het minst een Britse economie die onvoldoende presteert voor brede lagen van de bevolking, onaangeroerd. Wat een zonde.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
