De spiegel Hongkong
Drieëntwintig jaar lang was Hongkong het West-Berlijn van onze tijd: een oase van vrijheid en rechtsstaat omringd door een autoritair moederland. Van Hongkong werd gehoopt dat het een modelrol zou vervullen, een voorbeeld dat heel China gaandeweg richting vrijheid zou inspireren. Maar sedert vorige week weten we dat Hongkong het Oost-Berlijn van onze tijd is geworden: een symbool van onderdrukking, van een bevolking verknecht onder dictatuur.
Een arbitraire en draconische nationale veiligheidswet, geschreven en gestemd in Peking, is de nagel op de doodskist van het idee dat ooit Hongkong was. Ze is proefondervindelijk bewijs dat China niet kan vertrouwd worden. Voor de overdracht van de toenmalige Britse kolonie in 1997 beloofde China gedurende vijftig jaar de persoonlijke vrijheid, de persvrijheid, de vrijheid van meningsuiting, de vrijheid van vereniging, de godsdienstvrijheid en andere grondrechten te garanderen. Een belofte gemaakt door een zwak China is een vodje papier voor een sterk China.
Amerika kijkt willoos en machteloos toe. De voormalige president Obama verloor al de Zuid-Chinese Zee door China aldaar betwiste eilanden te laten bezetten en militariseren. De huidige president Trump verliest Hongkong. Het is slechts wachten op de volgende stap, in het grensgebied met India, in Taiwan, of elders. China profiteert schaamteloos van het machtsvacuüm dat corona heet. Het westen kan wel blaffen maar durft niet te bijten. We nemen wat sancties en bieden dissidenten asiel aan, maar durven niet opkomen voor de eigen waarden.
Dat durven de jeugdige betogers in Hongkong wel nog. Zij zijn de vaandeldragers van onze waarden. Terwijl generatiegenoten in het westen mobiliseren tegen de koloniale geschiedenis betogen zij voor de erfenis van het kolonialisme. Zonder het Britse Rijk was er geen Hongkong, geen overgeleverde traditie van onafhankelijke rechters en respect voor de menselijke waardigheid. Hongkong was nooit een moderne democratie, maar de zaden van de vrijheid werden er geplant onder het Britse regime. Net zoals in de Verenigde Staten, Canada, India, Nieuw-Zeeland of Australië.
De geschiedenis van onze westerse beschaving is, zoals bij vele andere, gedrenkt in bloed en geweld. Het kolonialisme heeft erge misdaden op zijn geweten. Naar onze hedendaagse maatstaven waren onze voorvaders racistisch, antisemitisch, seksistisch en fundamentalistisch. Ze waren diep overtuigd van hun raciale superioriteit. Ze achtten vrouwen vanzelfsprekend minderwaardig. Het Christendom, in welke variatie ook, was de enig denkbare moraal. Het onwrikbare huwelijk was door God voorgeschreven.
Wie met ons verleden wil vechten, heeft dus keuze te over. Geen enkel standbeeld, geen enkel kerkgebouw, geen enkel paleis, is veilig voor de verbeten moraalridder. Maar in de drang om onze morele superioriteit op het verleden te projecteren, vergeten we dat we zelf op de schouders van dat verleden staan. Onze joods-christelijke beschaving, in haar combinatie van humanisme en verlichting, is het fundament waarop opeenvolgende generaties telkens hun verdiep van moraliteit en vooruitgang kunnen bouwen.
Ons ideaalbeeld van menselijke vrijheid en gelijkheid laat steeds weer vernieuwing en verbetering toe. Dat werk is nooit af. Elke volgende generatie kan met afgrijzen op de voorgaande generaties terugkijken, maar dan wel dankzij de vooruitgang die diezelfde generaties hebben geboekt. We kunnen de namen uit ons verleden veroordelen wegens hun bekrompenheid en wandaden. Of we kunnen hen erkennen voor hun rol in de keten van ontwikkeling en verbetering. Hoe willen we dat de volgende generaties over ons zullen oordelen?
Hongkong is een spiegel voor het westen dat zo graag zichzelf haat. Ondanks alle onheil blijft ons maatschappijmodel een inspiratie voor de hele mensheid. Ondanks alle onrecht is onze maatschappij beter en inclusiever dan ooit tevoren. Laten we met dat geloof in onszelf, met de kracht van ons verleden, de toekomst nog mooier maken.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
Een arbitraire en draconische nationale veiligheidswet, geschreven en gestemd in Peking, is de nagel op de doodskist van het idee dat ooit Hongkong was. Ze is proefondervindelijk bewijs dat China niet kan vertrouwd worden. Voor de overdracht van de toenmalige Britse kolonie in 1997 beloofde China gedurende vijftig jaar de persoonlijke vrijheid, de persvrijheid, de vrijheid van meningsuiting, de vrijheid van vereniging, de godsdienstvrijheid en andere grondrechten te garanderen. Een belofte gemaakt door een zwak China is een vodje papier voor een sterk China.
Amerika kijkt willoos en machteloos toe. De voormalige president Obama verloor al de Zuid-Chinese Zee door China aldaar betwiste eilanden te laten bezetten en militariseren. De huidige president Trump verliest Hongkong. Het is slechts wachten op de volgende stap, in het grensgebied met India, in Taiwan, of elders. China profiteert schaamteloos van het machtsvacuüm dat corona heet. Het westen kan wel blaffen maar durft niet te bijten. We nemen wat sancties en bieden dissidenten asiel aan, maar durven niet opkomen voor de eigen waarden.
Vaandeldragers van onze waarden
Dat durven de jeugdige betogers in Hongkong wel nog. Zij zijn de vaandeldragers van onze waarden. Terwijl generatiegenoten in het westen mobiliseren tegen de koloniale geschiedenis betogen zij voor de erfenis van het kolonialisme. Zonder het Britse Rijk was er geen Hongkong, geen overgeleverde traditie van onafhankelijke rechters en respect voor de menselijke waardigheid. Hongkong was nooit een moderne democratie, maar de zaden van de vrijheid werden er geplant onder het Britse regime. Net zoals in de Verenigde Staten, Canada, India, Nieuw-Zeeland of Australië.
De geschiedenis van onze westerse beschaving is, zoals bij vele andere, gedrenkt in bloed en geweld. Het kolonialisme heeft erge misdaden op zijn geweten. Naar onze hedendaagse maatstaven waren onze voorvaders racistisch, antisemitisch, seksistisch en fundamentalistisch. Ze waren diep overtuigd van hun raciale superioriteit. Ze achtten vrouwen vanzelfsprekend minderwaardig. Het Christendom, in welke variatie ook, was de enig denkbare moraal. Het onwrikbare huwelijk was door God voorgeschreven.
Wie met ons verleden wil vechten, heeft dus keuze te over. Geen enkel standbeeld, geen enkel kerkgebouw, geen enkel paleis, is veilig voor de verbeten moraalridder. Maar in de drang om onze morele superioriteit op het verleden te projecteren, vergeten we dat we zelf op de schouders van dat verleden staan. Onze joods-christelijke beschaving, in haar combinatie van humanisme en verlichting, is het fundament waarop opeenvolgende generaties telkens hun verdiep van moraliteit en vooruitgang kunnen bouwen.
Verleden erkennen als rol in de keten van ontwikkeling
Ons ideaalbeeld van menselijke vrijheid en gelijkheid laat steeds weer vernieuwing en verbetering toe. Dat werk is nooit af. Elke volgende generatie kan met afgrijzen op de voorgaande generaties terugkijken, maar dan wel dankzij de vooruitgang die diezelfde generaties hebben geboekt. We kunnen de namen uit ons verleden veroordelen wegens hun bekrompenheid en wandaden. Of we kunnen hen erkennen voor hun rol in de keten van ontwikkeling en verbetering. Hoe willen we dat de volgende generaties over ons zullen oordelen?
Hongkong is een spiegel voor het westen dat zo graag zichzelf haat. Ondanks alle onheil blijft ons maatschappijmodel een inspiratie voor de hele mensheid. Ondanks alle onrecht is onze maatschappij beter en inclusiever dan ooit tevoren. Laten we met dat geloof in onszelf, met de kracht van ons verleden, de toekomst nog mooier maken.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
