Belastingscommissie
De verzetshardnekkigheid van het vakbondsfront tegen de federale regering – ‘sociale horror!’ – is dus uitgemond in een zoveelste nationale betoging. De culminatie van het vakbondsprotest valt samen met de abdicatie van de federale regering. Het pensioen met punten komt er zo goed als niet, tenminste niet deze legislatuur. Het lot van de zware beroepen blijft vooralsnog onduidelijk. De volgende federale regering wordt opnieuw een pensioenregering. De vakbonden kunnen zich alvast opwarmen voor de volgende staking.
Het is verbijsterend hoe België er in slaagt, in wisselende constellaties en coalities, de vergrijzing systematisch te mismeesteren. Geen enkele beleidsuitdaging was zolang op voorhand zo voorspelbaar en zo onderzocht als de pensionering van de babyboomers. Geen enkele is zolang verbrod. Eerst werd niets gedaan. Nadien bleef brugpensioen gehandhaafd om loopbanen te verkorten terwijl ze moeten verlengen. Vervolgens wekte het Zilverfonds de illusie dat de pensioenrekening zou kloppen zonder hervorming. Uiteindelijk moesten riemen rapporten en een officiële pensioencommissie iedereen van onafwendbare pensioenhervorming overtuigen.
Zovele jaren en zovele regeringen verder blijft de pensioenonenigheid diepgaand en blijven de pensioenhervormingen ondermaats. De vakbonden verwijten de huidige regering eenzijdige besparingshervormingen zonder overleg. Ik ben ook geen fan van arbitraire pensioenleeftijden. Ik vind het kader voor werkbaar werk te vrijblijvend. Maar de vakbonden hebben nul legitimiteit wanneer ze al decennialang, zelfs tot op de dag van vandaag, niets anders dan ontkenning over de vergrijzing cultiveren.
Loodzwaar pensioenjuk vermijden
Langere loopbanen, goede arbeidsomstandigheden, activerend ontslag, pensioenkapitalisatie: het sociaal overleg heeft echt een cruciale rol voor duurzame pensioenen. Maar het sociaal overleg heeft niets bijgebracht. Het heeft alleen de boel verziekt en vertraagd. Daaraan zijn de vakbonden zwaar medeplichtig. Het is gemakkelijk kritiek te spuien op een regering die handelt wanneer men in alle voorgaande regeringen elke pensioenhervorming heeft geblokkeerd. Het is pervers jongeren te mobiliseren om tegen de pensioenhervorming te betogen die juist voor die generatie een loodzwaar pensioenjuk wil vermijden.
De federale regering krijgt er ook van langs omdat ze het rapport van de pensioencommissie selectief uitvoert. Die kritiek heeft een grond van waarheid. Maar de pensioencommissie heeft geen monopolie op pensioenvisie. Lees haar rapport erop na. Naast een puntensysteem en meer actieve loopbaanjaren, pleit de commissie voor betere pensioenminima en -maxima, voor welvaartsvastheid, voor pensioen op maat van het moderne gezin en voor convergentie tussen werknemers, zelfstandigen en ambtenaren. Dat zijn stuk voor stuk maatregelen die de pensioenkosten nog kunnen verhogen.
De huidige regering heeft gekozen voor prioriteiten die de uitgavengroei in de pensioenen moeten beheersen. Dat is de urgentie wanneer die uitgaven tweemaal zo snel groeien als de economie. Wie de regering selectiviteit verwijt, moet toegeven dat de pensioencommissie ook een belastingcommissie is: haar visie vergt belastingverhoging. Tussen de regels door pleit de commissie daarbij voor vermogensbelastingen. Haar legitimiteit daarover is onbestaande.
Duidelijk programma
We moeten het blad omdraaien. De pensioenhervorming is half mislukt. De consensus van de pensioencommissie is geen politieke consensus. De volgende regering zal hopelijk wel volledig beslissen. Elke politieke partij die democratie ernstig neemt, zal naar de kiezer gaan met een duidelijk programma over pensioenen en belastingen. Elke partij zal moeten kiezen tussen het maken van de toekomst of het betalen van het verleden.
Wat mij betreft, mag er intussen een daadwerkelijke belastingcommissie worden opgericht. Want als pensioenen en belastingen onafscheidelijk zijn, is het hoog tijd om het fiscale labyrint dat België heet stevig tegen de lamp te houden. Anders verzandt de pensioenhervorming in fiscale horror.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
Het is verbijsterend hoe België er in slaagt, in wisselende constellaties en coalities, de vergrijzing systematisch te mismeesteren. Geen enkele beleidsuitdaging was zolang op voorhand zo voorspelbaar en zo onderzocht als de pensionering van de babyboomers. Geen enkele is zolang verbrod. Eerst werd niets gedaan. Nadien bleef brugpensioen gehandhaafd om loopbanen te verkorten terwijl ze moeten verlengen. Vervolgens wekte het Zilverfonds de illusie dat de pensioenrekening zou kloppen zonder hervorming. Uiteindelijk moesten riemen rapporten en een officiële pensioencommissie iedereen van onafwendbare pensioenhervorming overtuigen.
Zovele jaren en zovele regeringen verder blijft de pensioenonenigheid diepgaand en blijven de pensioenhervormingen ondermaats. De vakbonden verwijten de huidige regering eenzijdige besparingshervormingen zonder overleg. Ik ben ook geen fan van arbitraire pensioenleeftijden. Ik vind het kader voor werkbaar werk te vrijblijvend. Maar de vakbonden hebben nul legitimiteit wanneer ze al decennialang, zelfs tot op de dag van vandaag, niets anders dan ontkenning over de vergrijzing cultiveren.
Loodzwaar pensioenjuk vermijden
Langere loopbanen, goede arbeidsomstandigheden, activerend ontslag, pensioenkapitalisatie: het sociaal overleg heeft echt een cruciale rol voor duurzame pensioenen. Maar het sociaal overleg heeft niets bijgebracht. Het heeft alleen de boel verziekt en vertraagd. Daaraan zijn de vakbonden zwaar medeplichtig. Het is gemakkelijk kritiek te spuien op een regering die handelt wanneer men in alle voorgaande regeringen elke pensioenhervorming heeft geblokkeerd. Het is pervers jongeren te mobiliseren om tegen de pensioenhervorming te betogen die juist voor die generatie een loodzwaar pensioenjuk wil vermijden.
De federale regering krijgt er ook van langs omdat ze het rapport van de pensioencommissie selectief uitvoert. Die kritiek heeft een grond van waarheid. Maar de pensioencommissie heeft geen monopolie op pensioenvisie. Lees haar rapport erop na. Naast een puntensysteem en meer actieve loopbaanjaren, pleit de commissie voor betere pensioenminima en -maxima, voor welvaartsvastheid, voor pensioen op maat van het moderne gezin en voor convergentie tussen werknemers, zelfstandigen en ambtenaren. Dat zijn stuk voor stuk maatregelen die de pensioenkosten nog kunnen verhogen.
De huidige regering heeft gekozen voor prioriteiten die de uitgavengroei in de pensioenen moeten beheersen. Dat is de urgentie wanneer die uitgaven tweemaal zo snel groeien als de economie. Wie de regering selectiviteit verwijt, moet toegeven dat de pensioencommissie ook een belastingcommissie is: haar visie vergt belastingverhoging. Tussen de regels door pleit de commissie daarbij voor vermogensbelastingen. Haar legitimiteit daarover is onbestaande.
Duidelijk programma
We moeten het blad omdraaien. De pensioenhervorming is half mislukt. De consensus van de pensioencommissie is geen politieke consensus. De volgende regering zal hopelijk wel volledig beslissen. Elke politieke partij die democratie ernstig neemt, zal naar de kiezer gaan met een duidelijk programma over pensioenen en belastingen. Elke partij zal moeten kiezen tussen het maken van de toekomst of het betalen van het verleden.
Wat mij betreft, mag er intussen een daadwerkelijke belastingcommissie worden opgericht. Want als pensioenen en belastingen onafscheidelijk zijn, is het hoog tijd om het fiscale labyrint dat België heet stevig tegen de lamp te houden. Anders verzandt de pensioenhervorming in fiscale horror.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
