Relance is politiek
Het is altijd wat in Italië, maar de déconfiture over de besteding van tweehonderd miljard euro Europees relancegeld legt de tere zenuw van het relancebeleid bloot: relance is pure partijpolitiek. In de VS wil president Biden een gelddouche voor alle Amerikanen. Zijn relanceprogramma van 1900 miljard dollar is niet alleen driemaal groter dan de economische terugval, het is ook een uitkeringsorgie. Van investeringen in infrastructuur of groene transformatie geen spoor. Die subsidiebonanza moet nog volgen.
Europa wil het verstandiger aanpakken. Het relancebeleid wordt technocratisch gestuurd vanuit de Europese Commissie. Die moet garanderen dat lidstaten kiezen voor groene en digitale transitie. Lidstaten moeten rapporteren, Europa moet superviseren. Klinkt goed op papier, maar papier is gewillig. Wat zal de praktijk zijn?
De Unie probeert al decennialang het economisch beleid van lidstaten te sturen vanuit Brussel. Herinner u de Maastrichtnormen voor openbare financiën, de structuurfondsen en investeringsfondsen voor regionale ontwikkeling, het landbouwbeleid, Europa 2020, de Europese tewerkstellingsstrategie. De lijst is indrukwekkend.
Het eindresultaat is dat helaas minder. De subsidiepolitiek van Europa heeft een welbekend traject van verspilling en corruptie. Veel van de ronkende doelstellingen die in de Europese cockpit worden aangestuurd, zijn nooit verwezenlijkt. Lidstaten komen gemakkelijk weg met bureaucratische rapporten terwijl hun beleid blijft vaststeken.
Dan maar de lakmoesproef van de praktijk. Navraag leert dat de Europese Commissie vooralsnog geen overzicht van nationale relancekeuzes zal bekendmaken. Dat zou nochtans vergelijking toelaten. Het politiek zo verscheurde België is alvast wonderwel tot relanceconsensus gekomen. De wafelijzers werden bovengehaald om het geld onder alle niveaus te verdelen. Politiek is gemakkelijk als je gratis geld mag verdelen. In de pers lekten al subsidies voor het Justitiepaleis, de NMBS, het openbaar vervoer, sociale woningen, arbeidsbemiddeling en fietspaden. Relance is rekbaar. Het is afwachten en we gunnen het voordeel van de twijfel.
Twijfelen moeten we niet aan de wetmatigheden van de planeconomie. Via relance zullen de overheden economische winnaars maken. Daarvoor zijn ze per definitie minder geschikt dan de markt. De allocatie van kapitaal, de triage van succes en mislukking, de snelheid en efficiëntie van investering en vernieuwing, daarin klopt de markt elke overheid. De overheid dient voor algemene ondersteunende productiviteit: onderwijs, fysieke en digitale basisinfrastructuur, goed bestuur. Benieuwd wat de relance daar zal betekenen.
Elke overheidsinterventie betekent concurrentievervalsing. Wee uw gebeente als u niet langs de relancekassa kan passeren. Dan is uw toekomst ineens een stuk moeilijker. En wees maar beducht voor wat de grote lidstaten zullen doen. De strijd om eigen bedrijven en banen is ingezet. Daarin boksen landjes als België een paar klassen lager. Daarvoor zijn we niet in de Europese Unie gestapt. Wel integendeel: die zou ons daarvan behoeden via een open markt.
Zijn onze overheden überhaupt in staat om die vele miljarden tijdig en nuttig naar investeringsprojecten te draineren? Hebben we wel de capaciteit en de knowhow om dat te organiseren en te controleren, om de zovele deals met het bedrijfsleven keurig en correct te realiseren? Dat is lang niet het normale metier van de overheid.
Zal relancemanna finaal slaapmiddel of tonic zijn? Zal het onze onderliggende structurele handicaps aanpakken of ze juist toedekken? Kijk maar naar al die vroegere relanceplannen voor Limburg of Wallonië. De regeringen zullen relance met hervormingen moeten combineren. En precies daarin is België Italië in het klein.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
Europa wil het verstandiger aanpakken. Het relancebeleid wordt technocratisch gestuurd vanuit de Europese Commissie. Die moet garanderen dat lidstaten kiezen voor groene en digitale transitie. Lidstaten moeten rapporteren, Europa moet superviseren. Klinkt goed op papier, maar papier is gewillig. Wat zal de praktijk zijn?
De Unie probeert al decennialang het economisch beleid van lidstaten te sturen vanuit Brussel. Herinner u de Maastrichtnormen voor openbare financiën, de structuurfondsen en investeringsfondsen voor regionale ontwikkeling, het landbouwbeleid, Europa 2020, de Europese tewerkstellingsstrategie. De lijst is indrukwekkend.
Traject van verspilling en corruptie
Het eindresultaat is dat helaas minder. De subsidiepolitiek van Europa heeft een welbekend traject van verspilling en corruptie. Veel van de ronkende doelstellingen die in de Europese cockpit worden aangestuurd, zijn nooit verwezenlijkt. Lidstaten komen gemakkelijk weg met bureaucratische rapporten terwijl hun beleid blijft vaststeken.
Dan maar de lakmoesproef van de praktijk. Navraag leert dat de Europese Commissie vooralsnog geen overzicht van nationale relancekeuzes zal bekendmaken. Dat zou nochtans vergelijking toelaten. Het politiek zo verscheurde België is alvast wonderwel tot relanceconsensus gekomen. De wafelijzers werden bovengehaald om het geld onder alle niveaus te verdelen. Politiek is gemakkelijk als je gratis geld mag verdelen. In de pers lekten al subsidies voor het Justitiepaleis, de NMBS, het openbaar vervoer, sociale woningen, arbeidsbemiddeling en fietspaden. Relance is rekbaar. Het is afwachten en we gunnen het voordeel van de twijfel.
Twijfelen moeten we niet aan de wetmatigheden van de planeconomie. Via relance zullen de overheden economische winnaars maken. Daarvoor zijn ze per definitie minder geschikt dan de markt. De allocatie van kapitaal, de triage van succes en mislukking, de snelheid en efficiëntie van investering en vernieuwing, daarin klopt de markt elke overheid. De overheid dient voor algemene ondersteunende productiviteit: onderwijs, fysieke en digitale basisinfrastructuur, goed bestuur. Benieuwd wat de relance daar zal betekenen.
Strijd om eigen bedrijven en banen
Elke overheidsinterventie betekent concurrentievervalsing. Wee uw gebeente als u niet langs de relancekassa kan passeren. Dan is uw toekomst ineens een stuk moeilijker. En wees maar beducht voor wat de grote lidstaten zullen doen. De strijd om eigen bedrijven en banen is ingezet. Daarin boksen landjes als België een paar klassen lager. Daarvoor zijn we niet in de Europese Unie gestapt. Wel integendeel: die zou ons daarvan behoeden via een open markt.
Zijn onze overheden überhaupt in staat om die vele miljarden tijdig en nuttig naar investeringsprojecten te draineren? Hebben we wel de capaciteit en de knowhow om dat te organiseren en te controleren, om de zovele deals met het bedrijfsleven keurig en correct te realiseren? Dat is lang niet het normale metier van de overheid.
Zal relancemanna finaal slaapmiddel of tonic zijn? Zal het onze onderliggende structurele handicaps aanpakken of ze juist toedekken? Kijk maar naar al die vroegere relanceplannen voor Limburg of Wallonië. De regeringen zullen relance met hervormingen moeten combineren. En precies daarin is België Italië in het klein.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
