Gele Hesjes fantasterij
Hogere minimumlonen, geen besparingen, overheidsbanen voor werklozen, pensioen op zestig jaar, minimumpensioen voor iedereen, minder belastingen behalve voor de rijken, meer publieke diensten, lagere huurprijzen, gratis parking in stadscentra, verbod van delokalisatie door bedrijven naar het buitenland en van detachering van Europese werknemers naar Frankrijk. Dat zijn zowat de belangrijkste ‘eisen’ van de Gele Hesjes die dezer dagen Frankrijk tot op de rand van de anarchie drijven.
De wenslijst leest als een collage politieke natte dromen: een verlossing van elke budgettaire realiteit, een plejade nieuwe uitkeringen en subsidies, in een Frankrijk dat zich afkeert van de globalisering en de Europese Unie. In hun tegenstrijdige combinatie van meer overheidssteun en minder belastingen, van minder internationalisering en meer banen, van meer uitkeringen en minder budgetzorgen, symboliseren ze de post-truth populistische consensus van onze tijd.
Net als de aanhangers van Donald Trump in de VS, van de Vijfsterrenbeweging of de Lega in Italië, of van Brexit in het VK, willen de Gele Hesjes ontsnappen aan de wetten van de economische zwaartekracht met een mix van extreemlinkse en extreemrechtse hallucinaties. Het is bijzonder zorgwekkend dat meer dan een vijfde van Franse publieke opinie niet hun geweld maar wel hun fantasterij deelt.
Populisme
De verkiezing van president Macron gold als een symbolische democratische overwinning op het destructieve populisme. Maar zijn overwinning was vooral de nederlaag van de klassieke politieke partijen. Veel van zijn kiezers hebben voor hem gestemd omdat alleen hij tussen het presidentschap en het Front National stond. Macron heeft nooit een brede en stabiele basis gehad. Als de Gele Hesjes niet opgaan in het vuur van hun eigen brandstichtingen, hebben ze alsnog via de straat de Franse politiek met het populisme besmet.
Als Frankrijk de weg van Italië opgaat, zou dat dramatisch zijn voor de Europese Unie. Dan zou de Unie economisch afglijden en politiek versplinteren. Als Macron faalt in zijn hervormingen, is de kans zo goed als verkeken dat Frankrijk zich richting Noordwest Europa kan bijspijkeren en dreigt de hele Europese Unie te kapseizen of te breken tussen een welvarend en een armlastig deel. Voor de euro zou dat het begin van het einde zijn.
Tot nog toe is Macron bijzonder bedreven geweest in het manipuleren van de vakbonden die klassiek het straatprotest in Frankrijk orkestreren. Hij wordt nu geconfronteerd met een door sociale media gedreven opstand die zelfs principes van de Vijfde Franse Republiek contesteert. De Gele Hesjes willen referenda in de grondwet en parlementsverkiezingen die de presidentsverkiezingen kunnen counteren. Hun beweging keert zich tegen de macht van de president en tegen de autocratische stijl die Macron op korte tijd uitermate impopulair heeft gemaakt.
Politiek gezag krimpt
Dat maakt het protest niet alleen principieel maar persoonlijk, en precies daarom politiek gevaarlijk. Als Macron voet bij stuk houdt, zal hij de perceptie van betweterige afstandelijke president verder voeden. Als hij plooit, zal hij zijn eigen agenda inhoudelijk afbreken en psychologisch ondermijnen door toe te geven aan straatgeweld. In beide gevallen dreigt zijn politiek gezag danig te krimpen. Zelfs het parlement, nochtans volledig door Macron-getrouwen gedomineerd, roert zich al.
De tegenstrijdige hervormingen die de Gele Hesjes bepleiten, hebben één zaak gemeen: ze zullen de Franse ziekte van overmatig overheidsbeslag, ondermaatse economische dynamiek en buitensporige uitkeringen vooral verergeren. Ik hoop dat Macron zijn innerlijke Thatcher ontdekt. Op de drempel van de jaren 1980 trotseerde de IJzeren Dame maandenlang straatprotest en grote politieke afvalligheid in de eigen partij om het VK, de toenmalige Zieke Man van Europa, uiteindelijk weer gezond te krijgen. Als Macron mislukt, wordt Frankrijk de volgende Zieke Man van Europa.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
De wenslijst leest als een collage politieke natte dromen: een verlossing van elke budgettaire realiteit, een plejade nieuwe uitkeringen en subsidies, in een Frankrijk dat zich afkeert van de globalisering en de Europese Unie. In hun tegenstrijdige combinatie van meer overheidssteun en minder belastingen, van minder internationalisering en meer banen, van meer uitkeringen en minder budgetzorgen, symboliseren ze de post-truth populistische consensus van onze tijd.
Net als de aanhangers van Donald Trump in de VS, van de Vijfsterrenbeweging of de Lega in Italië, of van Brexit in het VK, willen de Gele Hesjes ontsnappen aan de wetten van de economische zwaartekracht met een mix van extreemlinkse en extreemrechtse hallucinaties. Het is bijzonder zorgwekkend dat meer dan een vijfde van Franse publieke opinie niet hun geweld maar wel hun fantasterij deelt.
Populisme
De verkiezing van president Macron gold als een symbolische democratische overwinning op het destructieve populisme. Maar zijn overwinning was vooral de nederlaag van de klassieke politieke partijen. Veel van zijn kiezers hebben voor hem gestemd omdat alleen hij tussen het presidentschap en het Front National stond. Macron heeft nooit een brede en stabiele basis gehad. Als de Gele Hesjes niet opgaan in het vuur van hun eigen brandstichtingen, hebben ze alsnog via de straat de Franse politiek met het populisme besmet.
Als Frankrijk de weg van Italië opgaat, zou dat dramatisch zijn voor de Europese Unie. Dan zou de Unie economisch afglijden en politiek versplinteren. Als Macron faalt in zijn hervormingen, is de kans zo goed als verkeken dat Frankrijk zich richting Noordwest Europa kan bijspijkeren en dreigt de hele Europese Unie te kapseizen of te breken tussen een welvarend en een armlastig deel. Voor de euro zou dat het begin van het einde zijn.
Tot nog toe is Macron bijzonder bedreven geweest in het manipuleren van de vakbonden die klassiek het straatprotest in Frankrijk orkestreren. Hij wordt nu geconfronteerd met een door sociale media gedreven opstand die zelfs principes van de Vijfde Franse Republiek contesteert. De Gele Hesjes willen referenda in de grondwet en parlementsverkiezingen die de presidentsverkiezingen kunnen counteren. Hun beweging keert zich tegen de macht van de president en tegen de autocratische stijl die Macron op korte tijd uitermate impopulair heeft gemaakt.
Politiek gezag krimpt
Dat maakt het protest niet alleen principieel maar persoonlijk, en precies daarom politiek gevaarlijk. Als Macron voet bij stuk houdt, zal hij de perceptie van betweterige afstandelijke president verder voeden. Als hij plooit, zal hij zijn eigen agenda inhoudelijk afbreken en psychologisch ondermijnen door toe te geven aan straatgeweld. In beide gevallen dreigt zijn politiek gezag danig te krimpen. Zelfs het parlement, nochtans volledig door Macron-getrouwen gedomineerd, roert zich al.
De tegenstrijdige hervormingen die de Gele Hesjes bepleiten, hebben één zaak gemeen: ze zullen de Franse ziekte van overmatig overheidsbeslag, ondermaatse economische dynamiek en buitensporige uitkeringen vooral verergeren. Ik hoop dat Macron zijn innerlijke Thatcher ontdekt. Op de drempel van de jaren 1980 trotseerde de IJzeren Dame maandenlang straatprotest en grote politieke afvalligheid in de eigen partij om het VK, de toenmalige Zieke Man van Europa, uiteindelijk weer gezond te krijgen. Als Macron mislukt, wordt Frankrijk de volgende Zieke Man van Europa.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
