Naar overzicht

Dovemanscoronagesprekken



Dovemansgesprekken tussen experten helpen ons in de coronacrisis geen stap verder. Dialoog en transparantie wel.




Experten discussiëren over het beste gezondheidsmanagement in de coronacrisis. Dat is heel normaal. Maar helaas zijn er ook dovemansgesprekken, waarbij de positie van de ander niet altijd correct wordt voorgesteld. Experten moeten geen politiek kamp kiezen en journalisten geen expertenkamp - als dat al zou bestaan. Want dan dreigen politici verweesd alle kanten uit te kijken.


Dat in België soms meer dan in andere landen verwarring ontstaat, heeft veel te maken met politici die hebben geprobeerd zich achter experten te verstoppen. De meeste experten zijn het nochtans over veel zaken eens - en laat ze alstublieft vooral uitkomen voor wat ze denken. Wel is het belangrijk duidelijk te maken dat de wetenschappers debatteren en de politici beslissen. De aanstelling van één coronacommissaris, die het gezicht is van de uitvoering van die beslissingen, kan daarbij helpen.



Angst




Hoe beter het beleid over testen, mondkapjes en contacttracing, hoe minder zware vrijheidsbeperkingen met grote economische gevolgen nodig zijn. Die asymmetrische maatregelen zijn heel belangrijk, want ze zijn minder duur en langer vol te houden, maar ze vergen een excellent beleid. Lockdowns daarentegen zijn de bekentenis van een falend beleid.




Na de rampzalige bestellingen van mondmaskers, het tekort aan testcapaciteit en aan contacttracing zijn er nu veel onbeantwoorde vragen over de teststrategie voor scholen. Er is meer evenwicht nodig: aan de bevolking kan meer gevraagd worden, maar dan moet de politiek haar huishouden beter op orde hebben.

Het zou daarom helder zijn de drempels voor scherpere maatregelen publiekelijk te communiceren. Nu lijkt een cyclus van grote onrust een erg onwenselijke routine te worden. Een tactiek die angst gebruikt om mensen tot beter gedrag te dwingen is risicovol. Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Duidelijkheid en discipline gaan hand in hand.

Onbegrip over de analyse

In de dovemansgesprekken zit ook onbegrip over de gezondheidseconomische analyse van de crisis. Dat de gezondheidseconomie als discipline zich blind zou staren op de economische krimp is een misverstand. Ze behoudt net een zicht op het hele plaatje, zoals de onderdetectie van andere pathologieën tijdens de lockdown en de sociale en psychologische effecten ervan, al kunnen die kwantitatief niet precies in kaart worden gebracht.

De onzekerheid speelt ook in de ‘counterfactual’. Hoe zou de economie presteren zonder bepaalde maatregelen? Er is geen afweging tussen economie en gezondheid als die counterfactual goed begrepen wordt. Er is wel een afweging tussen maatregelen die werken en die niet werken.

Over die onzekerheid moeten experten transparantie geven. Daarna is het aan de politici om de afweging te maken, met het oog op het geheel. Onze waakzaamheid mag alleszins niet verslappen, zoals blijkt uit de toename van het aantal ziekenhuisopnames. Bij epidemieën vergis je je beter aan de voorzichtige kant, zij het op alle vlakken: Covid-19, andere pathologieën en de economische schade.

Het gezondheidsmanagement moet nog beter, met de focus op maatregelen die werken. Transparantie en het beter inzetten op de verzameling van detaildata is een belangrijk punt van verbetering. In een tijd van big data is het verbazend dat de elementairste data niet beschikbaar zijn en niet gebruikt worden. Daarmee kan lokaal veel beter ingegrepen worden, wat leidt tot meer performantie. De situatie in Brussel doet de vraag rijzen of het beleid niet faalt op een onverantwoorde wijze.