Brusselse chaos gijzelt kansarme gezinnen
De politieke crisis in Brussel kan ook gevolgen hebben voor de organisatie van de kinderbijslag, waarschuwt Simon Ghiotto. De hoofdstad hinkt nu al achterop, terwijl de uitdagingen er groter zijn dan in de rest van het land.
De totale politieke stilstand in Franstalig België domineerde lang de krantenkoppen. De trieste parade van schandalen rond Samusocial en De Brusselse Keukens, met alles wat daaruit is gevolgd, is slechts de nieuwste uiting van een Brusselse chaos die al lang een doorn in het oog is van ieder die het goed meent met de stad en haar inwoners.
Heeft dit gevolgen voor de organisatie van de Brusselse kinderbijslag? In Franstalig België is het een belangwekkende vraag, in Vlaanderen spreken we er niet over. De zesde staatshervorming droeg de bevoegdheid inzake kinderbijslag over aan de deelstaten. Uiterlijk tegen 1 januari 2020 zouden de deelstaten er klaar voor moeten zijn, en Vlaanderen heeft aangekondigd een jaartje vroeger te willen starten. Dit zet natuurlijk druk op de ketel bij de andere regio's. Terwijl Vlaanderen en de Duitstalige Gemeenschap conceptnota's omzetten in wetgeving, en er ook in Wallonië een getekende conceptnota op tafel ligt, blijft het in Brussel stil.
Van slakkengang naar stilstand
Januari 2019 klinkt misschien nog ver weg, maar in beleidstermen is dat overmorgen. Voor een concept kan worden uitgewerkt, omgezet in wetgeving en uitgevoerd in beleid vloeit er flink wat water naar de zee. De lokale verkiezingen in 2018 en de gewestelijke, federale en Europese verkiezingen in 2019 zullen de zaken niet bespoedigen. We kunnen ons geen vertraging veroorloven. De slakkengang heeft nu plaatsgemaakt voor complete stilstand. Er is geen model voor bedragen en sociale toeslagen, het uitvoeringsorgaan Iriscare is vooralsnog een lege doos, er is geen betalingscircuit ingericht, noch een publiek kinderbijslagfonds. La Ligue Des Familles, het equivalent van de Gezinsbond, heeft dat nog recent aangeklaagd. In Vlaanderen horen we daar weinig van, hoewel de Brusselse kinderbijslag ook van belang is voor de Vlaamse Brusselaars.
De hefbomen van het gezinsbeleid in Brussel blijven versplinterd, terwijl de uitdagingen er nog groter zijn. De bevoegdhedenzijn verspreid over Vlaanderen, de Franse Gemeenschap, de Brusselse gewestregering voor de kinderbijslag, de federale regering voor onder meer ouderschapsverloven en een allegaartje van iedereen - en dus niemand - voor de dienstverlening en ondersteuning voor gezinnen. Vier op de tien Brusselse ketjes groeien op in kansarmoede, een kwart leeft in een gezin waar niemand werkt, één op de zeven begint op de middelbare school met minstens twee jaar achterstand. Tegelijk moeten beslissingen in het tweetalige Brussels Hoofdstedelijk Gewest met een dubbele meerderheid genomen worden, van de Nederlandstalige en de Franstalige Brusselaars. In de praktijk betekent dit dat de instemming van zes of zelfs zeven partijen nodig is.
Noodsituatie
Een aartsmoeilijke opgave, zeker in tijden van politieke crisis en slabakkende groei, maar de klok tikt ongenadig door. Een goede ontwikkeling tijdens de jongste jaren komt de kinderen ten goede en rendeert ook voor de overheid. Een goede kindertijd - of juist het gebrek daaraan - definieert hun schools parcours, hun succes op de arbeidsmarkt, zelfs hun geestelijke en fysieke gezondheid. Niet of laattijdig handelen in deze kritieke periode laat sporen na, én brengt aanvullende kosten mee.
We mogen niet blijven toestaan dat de Brusselse chaos kinderen in een echte noodsituatie verder gijzelt. We weten wat de bouwstenen zijn van goed gezinsbeleid, we weten waar goed bestuur zich onderscheidt van de trieste status quo. Duidelijk omschreven domeinen en doelstellingen, structuren aangepast aan die doelstellingen en evaluaties die leiden tot rekenschap, zijn noodzakelijk. Het is vijf ná twaalf voor de Brusselse kinderbijslag. Kinderen mogen niet de speelbal blijven van politieke onderhandelingen.
De totale politieke stilstand in Franstalig België domineerde lang de krantenkoppen. De trieste parade van schandalen rond Samusocial en De Brusselse Keukens, met alles wat daaruit is gevolgd, is slechts de nieuwste uiting van een Brusselse chaos die al lang een doorn in het oog is van ieder die het goed meent met de stad en haar inwoners.
Heeft dit gevolgen voor de organisatie van de Brusselse kinderbijslag? In Franstalig België is het een belangwekkende vraag, in Vlaanderen spreken we er niet over. De zesde staatshervorming droeg de bevoegdheid inzake kinderbijslag over aan de deelstaten. Uiterlijk tegen 1 januari 2020 zouden de deelstaten er klaar voor moeten zijn, en Vlaanderen heeft aangekondigd een jaartje vroeger te willen starten. Dit zet natuurlijk druk op de ketel bij de andere regio's. Terwijl Vlaanderen en de Duitstalige Gemeenschap conceptnota's omzetten in wetgeving, en er ook in Wallonië een getekende conceptnota op tafel ligt, blijft het in Brussel stil.
Van slakkengang naar stilstand
Januari 2019 klinkt misschien nog ver weg, maar in beleidstermen is dat overmorgen. Voor een concept kan worden uitgewerkt, omgezet in wetgeving en uitgevoerd in beleid vloeit er flink wat water naar de zee. De lokale verkiezingen in 2018 en de gewestelijke, federale en Europese verkiezingen in 2019 zullen de zaken niet bespoedigen. We kunnen ons geen vertraging veroorloven. De slakkengang heeft nu plaatsgemaakt voor complete stilstand. Er is geen model voor bedragen en sociale toeslagen, het uitvoeringsorgaan Iriscare is vooralsnog een lege doos, er is geen betalingscircuit ingericht, noch een publiek kinderbijslagfonds. La Ligue Des Familles, het equivalent van de Gezinsbond, heeft dat nog recent aangeklaagd. In Vlaanderen horen we daar weinig van, hoewel de Brusselse kinderbijslag ook van belang is voor de Vlaamse Brusselaars.
De hefbomen van het gezinsbeleid in Brussel blijven versplinterd, terwijl de uitdagingen er nog groter zijn. De bevoegdhedenzijn verspreid over Vlaanderen, de Franse Gemeenschap, de Brusselse gewestregering voor de kinderbijslag, de federale regering voor onder meer ouderschapsverloven en een allegaartje van iedereen - en dus niemand - voor de dienstverlening en ondersteuning voor gezinnen. Vier op de tien Brusselse ketjes groeien op in kansarmoede, een kwart leeft in een gezin waar niemand werkt, één op de zeven begint op de middelbare school met minstens twee jaar achterstand. Tegelijk moeten beslissingen in het tweetalige Brussels Hoofdstedelijk Gewest met een dubbele meerderheid genomen worden, van de Nederlandstalige en de Franstalige Brusselaars. In de praktijk betekent dit dat de instemming van zes of zelfs zeven partijen nodig is.
Noodsituatie
Een aartsmoeilijke opgave, zeker in tijden van politieke crisis en slabakkende groei, maar de klok tikt ongenadig door. Een goede ontwikkeling tijdens de jongste jaren komt de kinderen ten goede en rendeert ook voor de overheid. Een goede kindertijd - of juist het gebrek daaraan - definieert hun schools parcours, hun succes op de arbeidsmarkt, zelfs hun geestelijke en fysieke gezondheid. Niet of laattijdig handelen in deze kritieke periode laat sporen na, én brengt aanvullende kosten mee.
We mogen niet blijven toestaan dat de Brusselse chaos kinderen in een echte noodsituatie verder gijzelt. We weten wat de bouwstenen zijn van goed gezinsbeleid, we weten waar goed bestuur zich onderscheidt van de trieste status quo. Duidelijk omschreven domeinen en doelstellingen, structuren aangepast aan die doelstellingen en evaluaties die leiden tot rekenschap, zijn noodzakelijk. Het is vijf ná twaalf voor de Brusselse kinderbijslag. Kinderen mogen niet de speelbal blijven van politieke onderhandelingen.
Simon Ghiotto ■
Dit opiniestuk verscheen op vrijdag 7 juli in De Standaard
