Ruimtewedloop
De oppermarketeer Richard Branson is Amazon-goeroe Jeff Bezos te vlug af geweest en gaat als eerste ruimtetoerist door het leven. Althans met een palmares van vier minuten gewichtloosheid op 80 km hoogte. Volgende week volgen Bezos en de Blue Origin raket tot aan de Kármánlijn op 100 km hoogte, de courante grens tussen luchtvaart en ruimteluchtvaart. De derde musketier – Elon Musk – wil nog miljoenen kilometers verder, richting Mars. De toekomst zal uitwijzen wie er uiteindelijk, de gebroeders Wright achterna, in de geschiedenisboeken komt.
Wat ons dolenthousiast moet maken, is dat in juli 2021 een grens is verlegd voor de hele mensheid. Een handvol onverschrokken, ondernemende risicojunkies hebben fortuinen en levens geriskeerd voor een nieuwe markt van civiele ruimtevaart. Voorbij het monopolie van de grootmachten, hun ruimteagentschappen, hun ruimtestations en hun overheidsmissies. Voortaan staan ook bedrijven en consumenten klaar om het heelal te verkennen.
De vleesgeworden jongensdroom van superondernemers is slechts een spreekwoordelijke ster aan het weidse firmament. We staan op de drempel van een ruimtetijdperk, gedreven door drie grote trends. De eerste is geopolitiek. De exploratie van de ruimte blijft de projectie van aardse grootmachtenambities. Vroeger de strijd tussen Amerika en de Sovjet-Unie, nu tussen Amerika en China. China en Rusland werken aan een permanent ruimtestation. Het westerse Internationaal Ruimtestation is einde verhaal in 2024 en zonder opvolger, vooralsnog.
De tweede trend is technologisch. Digitale communicatie en geolokalisatie vormen de ruggengraat van ons bestaan. Die vertakt in een zenuwstelsel van draadloze en autonome machines, allemaal onderling verbonden, allemaal via satellieten. En vermits de grootmachten elkaar niet vertrouwen, willen die eigen netwerken. Dat betekent letterlijk duizenden nieuwe satellieten in zogenaamde megaconstellaties op een paar honderd kilometer hoogte. Daarin zien Musk en Bezos het echte brood voor hun ondernemersavontuur. Hun raketten zullen veel meer vracht dan mensen de ruimte in blazen.
De derde trend is militair. De civiele technologie van ons digitaal tijdperk draagt ook onze complete defensie-infrastructuur. Ter zee, ter land, in de lucht of in cyberspace, bemand of onbemand: het wapentuig van de 21ste eeuw vergt satellieten. Wapens werken via satellieten, satellieten worden wapens in een buitenaards theater van oorlogsvoering, of worden daarin militaire doelen. De ruimte is neutraal maar ook duaal: ze dient zowel de vrede als de oorlog. Niet te verwonderen dat de aardse grootmachten elk hun eigen ruimtenetwerk willen.
Waar staat Europa in deze ruimtewedloop? Sterk in wetenschap en technologie, zwak in schaal en slagkracht. Het jaarbudget van ESA, het Europees Ruimteagentschap dat breder is dan de Europese Unie, is een derde van dat van de Amerikaanse evenknie NASA. Na brexit zijn Europa en het Verenigd Koninkrijk verdeeld over Europese gordels van GPS-satellieten en communicatiesatellieten. Er lopen concurrerende projecten. Er is zelfs een nieuwe instelling opgericht voor de EU alleen, het Agentschap voor het ruimtevaartprogramma van de unie. Ruimte-bestormende superondernemers heeft Europa niet, of ze zitten in de VS, zoals Branson.
Hoe gaan we vermijden dat de banen om de aarde het jachtterrein van de grootmachten worden? Hoe gaan we de oplopende risico’s van ongevallen, botsingen met de naar schatting 900000 rondzwevende objecten, of regelrechte conflicten, beheren? Europa reguleert zo graag. Laat het minstens het voortouw nemen in de ordening van het ruimtetijdperk en daarmee ook Europese innovatie en strategische zekerheid steunen. Anders dreigt het daarvan vooral de speelbal te worden.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
Wat ons dolenthousiast moet maken, is dat in juli 2021 een grens is verlegd voor de hele mensheid. Een handvol onverschrokken, ondernemende risicojunkies hebben fortuinen en levens geriskeerd voor een nieuwe markt van civiele ruimtevaart. Voorbij het monopolie van de grootmachten, hun ruimteagentschappen, hun ruimtestations en hun overheidsmissies. Voortaan staan ook bedrijven en consumenten klaar om het heelal te verkennen.
De vleesgeworden jongensdroom van superondernemers is slechts een spreekwoordelijke ster aan het weidse firmament. We staan op de drempel van een ruimtetijdperk, gedreven door drie grote trends. De eerste is geopolitiek. De exploratie van de ruimte blijft de projectie van aardse grootmachtenambities. Vroeger de strijd tussen Amerika en de Sovjet-Unie, nu tussen Amerika en China. China en Rusland werken aan een permanent ruimtestation. Het westerse Internationaal Ruimtestation is einde verhaal in 2024 en zonder opvolger, vooralsnog.
Brood in satellieten
De tweede trend is technologisch. Digitale communicatie en geolokalisatie vormen de ruggengraat van ons bestaan. Die vertakt in een zenuwstelsel van draadloze en autonome machines, allemaal onderling verbonden, allemaal via satellieten. En vermits de grootmachten elkaar niet vertrouwen, willen die eigen netwerken. Dat betekent letterlijk duizenden nieuwe satellieten in zogenaamde megaconstellaties op een paar honderd kilometer hoogte. Daarin zien Musk en Bezos het echte brood voor hun ondernemersavontuur. Hun raketten zullen veel meer vracht dan mensen de ruimte in blazen.
De derde trend is militair. De civiele technologie van ons digitaal tijdperk draagt ook onze complete defensie-infrastructuur. Ter zee, ter land, in de lucht of in cyberspace, bemand of onbemand: het wapentuig van de 21ste eeuw vergt satellieten. Wapens werken via satellieten, satellieten worden wapens in een buitenaards theater van oorlogsvoering, of worden daarin militaire doelen. De ruimte is neutraal maar ook duaal: ze dient zowel de vrede als de oorlog. Niet te verwonderen dat de aardse grootmachten elk hun eigen ruimtenetwerk willen.
Waar staat Europa in deze ruimtewedloop? Sterk in wetenschap en technologie, zwak in schaal en slagkracht. Het jaarbudget van ESA, het Europees Ruimteagentschap dat breder is dan de Europese Unie, is een derde van dat van de Amerikaanse evenknie NASA. Na brexit zijn Europa en het Verenigd Koninkrijk verdeeld over Europese gordels van GPS-satellieten en communicatiesatellieten. Er lopen concurrerende projecten. Er is zelfs een nieuwe instelling opgericht voor de EU alleen, het Agentschap voor het ruimtevaartprogramma van de unie. Ruimte-bestormende superondernemers heeft Europa niet, of ze zitten in de VS, zoals Branson.
Voortouw in ordening van ruimtetijdperk
Hoe gaan we vermijden dat de banen om de aarde het jachtterrein van de grootmachten worden? Hoe gaan we de oplopende risico’s van ongevallen, botsingen met de naar schatting 900000 rondzwevende objecten, of regelrechte conflicten, beheren? Europa reguleert zo graag. Laat het minstens het voortouw nemen in de ordening van het ruimtetijdperk en daarmee ook Europese innovatie en strategische zekerheid steunen. Anders dreigt het daarvan vooral de speelbal te worden.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
