Vlaamse Regering belooft werk te maken van een economisch veiligheidsbeleid… hoera!
Het Vlaams Bestuursdecreet laat sinds vorig jaar toe dat de Vlaamse regering overnames door buitenlandse investeerders blokkeert “indien er strategische veiligheidsbelangen in het geding zijn”. Hoera! Dit veto kan echter enkel worden uitgevoerd indien de overname betrekking heeft op een intercommunale of een overheidsinstelling. Hierdoor kan een tweede Eandis-saga vermeden worden. Voor private bedrijven is er jammerlijk nog niet veel veranderd. Als we het Regeerakkoord van de nieuwe Vlaamse Regering lezen, lijkt daar verandering in te zullen komen. Opnieuw hoera!
Onder het motto “we staan open voor buitenlandse investeerders maar zijn niet naïef”, belooft de Vlaamse regering om werk te maken van een economisch veiligheidsbeleid. Na de overnamepoging van Eandis-aandelen door Stategrid in 2016 zijn er immers een aantal andere belangrijke gevalsstudies die de noodzaak van een dergelijk beleid onderlijnen.
Nog in 2018 probeerde datzelfde Chinese bedrijf een voet tussen de deur te krijgen bij het Duitse hoogspanningsbedrijf 50Hertz, een dochteronderneming van het Belgische Elia. Naast onze energiebedrijven heeft China ook duidelijk interesse in onze havens. Cosco is eigenaar van de containerterminal in Zeebrugge en in Griekenland is het zelfs meerderheidsaandeelhouder van de haven van Piraeus. Daarnaast zijn er ook Belgische shoppingcenters in Chinese handen en tonen ze ook heel wat belangstelling in onze voetbalclubs.
Misschien behoren deze laatsten niet direct tot wat men ‘strategische infrastructuur’ kan noemen, maar onze havens en ons energienetwerk zijn dat alleszins wel. Onder leiding van voormalig voorzitter Juncker heeft de Europese Commissie nu dus een kader geschetst dat lidstaten moet toelaten om, wanneer er sprake is van mogelijk gevaar voor de nationale veiligheid, buitenlandse investeringen te screenen en eventueel te blokkeren. Het is onder deze paraplu dat Vlaanderen eindelijk een dergelijk mechanisme wil uitschrijven.
Een eerste stap in de uitwerking van een economisch veiligheidsbeleid zal bestaan in het correct oplijsten van onze kritische sectoren. Welke sectoren zijn essentieel voor het voortbestaan van ons socio-economisch model? In welke sectoren willen we onze economische soevereiniteit bewaren? Daarnaast moeten er ook keuzes gemaakt worden over de concrete invulling van het zogenoemde screeningsmechanisme. Willen we alle mogelijke overnamepogingen screenen of enkel deze boven een bepaald drempelniveau? Zullen we de screening automatisch laten gebeuren of wordt de toepassing geval per geval bekeken?
Naast al deze ‘strategische’ keuzes, moet ook worden nagedacht over de praktische aspecten. Wie zal de screening uitvoeren? Is dit een taak die moet worden toevertrouwd aan onze Inlichtingendiensten? Maar zowel de Staatsveiligheid (VSSE) als de militaire tegenhanger, de Algemene Inlichtingen en Veiligheid (ADIV), vallen onder de bevoegdheid van een federale minister. Bovendien is Veiligheid, Binnenlandse Zaken en Buitenlandse Handel nog altijd een federale bevoegdheid.
De uitwerking en concrete realisatie van een economisch veiligheidsbeleid zal met andere woorden de samenwerking vereisen van alle andere overheden in dit land. Misschien moeten we nog niet te vroeg hoera roepen.
Onder het motto “we staan open voor buitenlandse investeerders maar zijn niet naïef”, belooft de Vlaamse regering om werk te maken van een economisch veiligheidsbeleid. Na de overnamepoging van Eandis-aandelen door Stategrid in 2016 zijn er immers een aantal andere belangrijke gevalsstudies die de noodzaak van een dergelijk beleid onderlijnen.
Nog in 2018 probeerde datzelfde Chinese bedrijf een voet tussen de deur te krijgen bij het Duitse hoogspanningsbedrijf 50Hertz, een dochteronderneming van het Belgische Elia. Naast onze energiebedrijven heeft China ook duidelijk interesse in onze havens. Cosco is eigenaar van de containerterminal in Zeebrugge en in Griekenland is het zelfs meerderheidsaandeelhouder van de haven van Piraeus. Daarnaast zijn er ook Belgische shoppingcenters in Chinese handen en tonen ze ook heel wat belangstelling in onze voetbalclubs.
Buitenlandse investeringen blokkeren
Misschien behoren deze laatsten niet direct tot wat men ‘strategische infrastructuur’ kan noemen, maar onze havens en ons energienetwerk zijn dat alleszins wel. Onder leiding van voormalig voorzitter Juncker heeft de Europese Commissie nu dus een kader geschetst dat lidstaten moet toelaten om, wanneer er sprake is van mogelijk gevaar voor de nationale veiligheid, buitenlandse investeringen te screenen en eventueel te blokkeren. Het is onder deze paraplu dat Vlaanderen eindelijk een dergelijk mechanisme wil uitschrijven.
Een eerste stap in de uitwerking van een economisch veiligheidsbeleid zal bestaan in het correct oplijsten van onze kritische sectoren. Welke sectoren zijn essentieel voor het voortbestaan van ons socio-economisch model? In welke sectoren willen we onze economische soevereiniteit bewaren? Daarnaast moeten er ook keuzes gemaakt worden over de concrete invulling van het zogenoemde screeningsmechanisme. Willen we alle mogelijke overnamepogingen screenen of enkel deze boven een bepaald drempelniveau? Zullen we de screening automatisch laten gebeuren of wordt de toepassing geval per geval bekeken?
Taak voor Staatsveiligheid?
Naast al deze ‘strategische’ keuzes, moet ook worden nagedacht over de praktische aspecten. Wie zal de screening uitvoeren? Is dit een taak die moet worden toevertrouwd aan onze Inlichtingendiensten? Maar zowel de Staatsveiligheid (VSSE) als de militaire tegenhanger, de Algemene Inlichtingen en Veiligheid (ADIV), vallen onder de bevoegdheid van een federale minister. Bovendien is Veiligheid, Binnenlandse Zaken en Buitenlandse Handel nog altijd een federale bevoegdheid.
De uitwerking en concrete realisatie van een economisch veiligheidsbeleid zal met andere woorden de samenwerking vereisen van alle andere overheden in dit land. Misschien moeten we nog niet te vroeg hoera roepen.
