Naar overzicht

Soloslim Europa

Landen kunnen op drie manieren omgaan met de interneteconomie. Ze kunnen internetbedrijven kweken. Dat heeft Amerika schitterend gedaan, dankzij topondernemers en topimmigratie, risicokapitaal, ecosystemen van innovatie rond universiteiten en het culturele gewicht van de Engelse taal. Landen kunnen de interneteconomie manipuleren voor een digitale controlestaat die de economische vrijheid van consumeren verbindt met de politieke onvrijheid van Big Brother. Dat heeft China met verve gedaan, onder de almachtige planning van de communistische partij.

Dan is er de derde weg, die van Europa. Europa is het kleine broertje in internetondernemerschap en is gelukkig geen dictatuur. Wat Europa vermag, is zijn markt van een half miljard rijke consumenten uitspelen om de vooral niet-Europese internetbedrijven te reguleren. De Europese Unie is mondiaal koploper in privacy-regulering en het bewaken van eerlijke concurrentie op het internet. Het eerste levert invloed op, het laatste wat miljardenboetes en veel frustratie in de VS. Wat voor Europa eerlijke concurrentie heet, is voor Amerika protectionisme tegen zijn bedrijfskampioenen.

De spanning tussen Europa en de rest staat op het punt te escaleren. Zowel de Chinese als de Amerikaanse interneteconomie neigen naar monopolies. In China is dat gewoon het model en een noodzakelijk ingrediënt van de controlestaat. In Amerika is dat het gevolg van de toenemende almacht van de internetgiganten die door hun innovatie, hun netwerk en schaalgrootte steeds meer markten domineren.

Bewaken en maken van markten


Bij het aantreden van de nieuwe Europese Commissie werd de Deense Margrethe Vestager zowel commissaris voor concurrentie als voor digitale economie. In de digitale sfeer vermengt Europa op topniveau het bewaken en het maken van markten. Dat is politieke splijtstof, thans vertaald in een nieuwe Europese agenda om de grootste – lees: Amerikaanse – internetbedrijven te dwingen hun data te delen met kleinere – lees: Europese – internetbedrijven. Donald Trump staat al te briesen.

De Europese Unie wordt ook in snelheid gepakt door de vermenging van de digitale economie met de nationale veiligheid. We missen de politieke zwaartekracht voor een echt Europees antwoord op de geopolitieke dimensie van het internet. Amerika recupereert die dimensie voor een historische concurrentiestrijd met China. Het is verbieden, blokkeren en schikken. Dat is de les van Huawei en Tik-Tok. Europa staat erbij en kan alleen beslissen in welk kamp het wil staan.

Als Europa niet oplet, zal het zijn feitelijk leiderschap in internetregulering verliezen. Dat leiderschap is onhoudbaar als het een grootschalig handelsconflict met de VS betekent. Dat leiderschap is onmogelijk wanneer internetregulering een zaak van geo-strategie in plaats van markten wordt. Europa kan zich geen permanente handelsoorlog met de VS veroorloven. Europa kan noch China, noch Amerika verslaan in geopolitiek.

Gemeenschappelijke internetstrategie met de VS


In plaats van nieuwe regels te pontificeren, zou Europa met de VS in dialoog moeten gaan voor een gemeenschappelijke internetstrategie. Die moet op vier pijlers berusten: markten, belastingen, veiligheid en democratie. Europa en Amerika hebben objectief hetzelfde maatschappelijk belang. Een robuuste markteconomie die innoveren beloont, een faire fiscaliteit voor virtuele multinationals, een cyber-veilige samenleving en een democratie die niet door het internet wordt gekaapt.

Met of zonder Donald Trump zal Amerika Europa nodig hebben in zijn strijd met China en voor een veilige digitale wereld. Alleen als we beseffen dat digitale economie veel meer is dan economie alleen, als we economie en strategie politiek combineren, kunnen we vanuit Europa het nieuwe tijdperk van het internet mee vormgeven. Het zal met de VS zijn, of niet zijn.

Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.