Populisme
Je ziet het veel tegenwoordig. Een lid van het establishment laat zich neerbuigend uit over groepen in de bevolking die zich laten leiden door 'populistische' neigingen. Het is inderdaad verleidelijk je vanuit Europa meewarig uit te laten over het fenomeen Donald Trump in de Verenigde Staten. Maar de echte vraag is hoe het zover is kunnen komen.
Zou het kunnen dat diegenen die de voorbije decennia de macht uitoefenden zelf een grote verantwoordelijkheid dragen? Misschien loopt die verantwoordelijkheid zelfs tot vandaag? Niet dat ik ontken dat populisme bestaat. Kijk maar naar de politici die komen aandraven met schijnbaar gemakkelijke oplossingen voor door en door complexe aangelegenheden zoals de vluchtelingencrisis.
Inspelen op het buikgevoel van de massa is zelden onschuldig en moet kritisch worden benaderd. Maar dat geldt evengoed voor politici die de illusie creëren dat er geen limieten zijn aan de cadeaupolitiek van de overheid. Niemand betoogt tegen Sinterklaas, maar ooit moet de rekening wel worden betaald.
Telkens als de burger niet ten volle beseft dat tegenover alle leuke diensten van de overheid ook een prijs staat, speelt de 'fiscale illusie'.
Sommige gemeenten hebben zelfs ambtenaren in dienst om bij burgers thuis vogelkastjes te installeren. Supersympathiek vinden velen dat, maar in hoeverre moet daar belastinggeld voor worden gebruikt? In een land met een torenhoge belastingdruk lijkt het net belangrijk om het bijdragebeginsel wat meer in te schakelen. Zodat de consument van publieke diensten wordt geconfronteerd met de werkelijke kosten, of toch minstens een belangrijk deel. Vanuit dat oogpunt lijken rekeningrijden en tolmechanismen om grote infrastructuurwerken te financieren gezond verstand. Rekeningrijden kan perfect gepaard gaan met een verlaging van de belasting op het bezit van de wagen. Zoiets kan een echt voorbeeld zijn van een intelligente taxshift.
Ook in de sociale zekerheid kan je stellen dat als de werknemer een duidelijke relatie ervaart tussen premiebetaling en opgebouwde rechten, de premie meer zal worden gezien als een prijs in plaats van als een belasting. De premie zal daardoor minder verstorende effecten hebben op de arbeidsmarkt, zoals een daling van het arbeidsaanbod en een afwenteling op de werkgever waardoor de reële loonkosten stijgen.
En de patiënt zou minstens bij het verlaten van het ziekenhuis wel eens de totale factuur mogen zien, zodat hij ook weet in welke mate de gemeenschap tussenkwam.
Er mag ook wel eens worden gewerkt aan een transparanter loonstrookje, zodat de burger een duidelijker zicht krijgt op waar hij allemaal aan meebetaalt.
Verantwoordelijkheid nemen veronderstelt dat men zowel de baten als de kosten draagt van wat voortvloeit uit eigen keuzes. Dat kan ook de sleutel zijn tot maatschappelijke verbeteringen in breder perspectief.
Populisme kan worden bestreden door de burger ernstiger te nemen. Het establishment kan ook eens de hand in eigen boezem steken en zich afvragen waar zijn verantwoordelijkheid ligt. Heeft het beleid voor de integratie van migranten veel succes gehad de voorbije decennia? Verwondert het dan dat velen zich vragen stellen bij de huidige ontwikkelingen?
Wat te denken van de stellingen aan het Brusselse justitiepaleis, die aan renovatie toe zijn als symbool van een instortend justitiesysteem? En dan hebben we het nog niet over tunnelgate en musea waar het binnenregent.
Welk signaal geeft men als de Brusselse politiek de discussie over de eenmaking van de politiezones zelfs niet ernstig wil nemen, nadat de internationale pers dit aan de kaak heeft gesteld?
Wordt het dan geen tijd dat de bevolking wat minder neerbuigend wordt benaderd en dat wordt toegegeven dat er voor goed bestuur veel lessen te trekken vallen? Goed besturen vergt andere talenten dan mooie retoriek. Dat werd recentelijk misschien door niemand beter aangetoond dan door de Amerikaanse president Barack Obama.
Werk maken van een cultuur van verantwoording en transparantie lijkt een cruciale eerste stap. Verontwaardiging kan ook een gezonde evolutie op gang brengen, als ze tenminste aanzet tot kritische zelfreflectie.
Zou het kunnen dat diegenen die de voorbije decennia de macht uitoefenden zelf een grote verantwoordelijkheid dragen? Misschien loopt die verantwoordelijkheid zelfs tot vandaag? Niet dat ik ontken dat populisme bestaat. Kijk maar naar de politici die komen aandraven met schijnbaar gemakkelijke oplossingen voor door en door complexe aangelegenheden zoals de vluchtelingencrisis.
Inspelen op het buikgevoel van de massa is zelden onschuldig en moet kritisch worden benaderd. Maar dat geldt evengoed voor politici die de illusie creëren dat er geen limieten zijn aan de cadeaupolitiek van de overheid. Niemand betoogt tegen Sinterklaas, maar ooit moet de rekening wel worden betaald.
Telkens als de burger niet ten volle beseft dat tegenover alle leuke diensten van de overheid ook een prijs staat, speelt de 'fiscale illusie'.
Sommige gemeenten hebben zelfs ambtenaren in dienst om bij burgers thuis vogelkastjes te installeren. Supersympathiek vinden velen dat, maar in hoeverre moet daar belastinggeld voor worden gebruikt? In een land met een torenhoge belastingdruk lijkt het net belangrijk om het bijdragebeginsel wat meer in te schakelen. Zodat de consument van publieke diensten wordt geconfronteerd met de werkelijke kosten, of toch minstens een belangrijk deel. Vanuit dat oogpunt lijken rekeningrijden en tolmechanismen om grote infrastructuurwerken te financieren gezond verstand. Rekeningrijden kan perfect gepaard gaan met een verlaging van de belasting op het bezit van de wagen. Zoiets kan een echt voorbeeld zijn van een intelligente taxshift.
Ook in de sociale zekerheid kan je stellen dat als de werknemer een duidelijke relatie ervaart tussen premiebetaling en opgebouwde rechten, de premie meer zal worden gezien als een prijs in plaats van als een belasting. De premie zal daardoor minder verstorende effecten hebben op de arbeidsmarkt, zoals een daling van het arbeidsaanbod en een afwenteling op de werkgever waardoor de reële loonkosten stijgen.
En de patiënt zou minstens bij het verlaten van het ziekenhuis wel eens de totale factuur mogen zien, zodat hij ook weet in welke mate de gemeenschap tussenkwam.
Er mag ook wel eens worden gewerkt aan een transparanter loonstrookje, zodat de burger een duidelijker zicht krijgt op waar hij allemaal aan meebetaalt.
Verantwoordelijkheid nemen veronderstelt dat men zowel de baten als de kosten draagt van wat voortvloeit uit eigen keuzes. Dat kan ook de sleutel zijn tot maatschappelijke verbeteringen in breder perspectief.
Populisme kan worden bestreden door de burger ernstiger te nemen. Het establishment kan ook eens de hand in eigen boezem steken en zich afvragen waar zijn verantwoordelijkheid ligt. Heeft het beleid voor de integratie van migranten veel succes gehad de voorbije decennia? Verwondert het dan dat velen zich vragen stellen bij de huidige ontwikkelingen?
Wat te denken van de stellingen aan het Brusselse justitiepaleis, die aan renovatie toe zijn als symbool van een instortend justitiesysteem? En dan hebben we het nog niet over tunnelgate en musea waar het binnenregent.
Welk signaal geeft men als de Brusselse politiek de discussie over de eenmaking van de politiezones zelfs niet ernstig wil nemen, nadat de internationale pers dit aan de kaak heeft gesteld?
Wordt het dan geen tijd dat de bevolking wat minder neerbuigend wordt benaderd en dat wordt toegegeven dat er voor goed bestuur veel lessen te trekken vallen? Goed besturen vergt andere talenten dan mooie retoriek. Dat werd recentelijk misschien door niemand beter aangetoond dan door de Amerikaanse president Barack Obama.
Werk maken van een cultuur van verantwoording en transparantie lijkt een cruciale eerste stap. Verontwaardiging kan ook een gezonde evolutie op gang brengen, als ze tenminste aanzet tot kritische zelfreflectie.
