Groei-negationisme
Wat bezielt 238 zelfverklaarde progressieve Europese academici om in een collectieve opinie te pleiten voor het einde van economische groei? Wat bezielt Belgische media om daar voorpaginanieuws van te maken? Universiteiten herbergen nogal wat extreme activisten die vanuit de ivoren toren de wereld willen hertekenen. Dat is een prima illustratie van academische intellectuele vrijheid. Maar wie twee minuten nadenkt over de wereld van de zogenaamde ‘post-growth’-beweging vindt geen progressieve hemel maar een collectivistische hel.
Wat is economische groei anders dan het eindresultaat van menselijke creativiteit, inzet en arbeid? Menselijk talent is de motor van onze kenniseconomie. Mensen, menselijke organisaties en menselijke voorkeuren drijven de transacties die de economie uitmaken. Het verfoeide ‘bruto binnenlands product’ of BBP bestaat voor de helft of meer uit private consumptie. Wie daarvan af wil, tekent voor een maatschappij waarin een of andere overheidsmacht ons allemaal de mogelijkheid tot die menselijke ontplooiing en zingeving wil verbieden, inperken of veranderen. Dat is economisch totalitarisme.
Wat gebeurt er overigens als economische groei stilvalt? Kijk maar eens naar die recentelijk herdachte crisisperiode in Griekenland of elders. Geen geld voor pensioenen, geen gezondheidszorg, massale werkloosheid, wanhoop, woede en protest alom. Sociale zekerheid is groeiverslaafd. Wie aan de groei voorbij wil, tekent voor georganiseerde armoede en verval. Groeinegationisme gelooft in gedwongen confisqueren, onteigenen en herverdelen. Dat kan je één keer, en dan is het op. Dan maar terug naar de groei.
Milieuvriendelijke ontwikkeling
Geen economische groei betekent stilstand. Groeicijfers vertalen de permanente revolutie die al eeuwenlang steeds meer mensen steeds meer welvaart en welzijn biedt. In verhouding belast die groei ook steeds minder de natuur, al verdwijnt dat effect door bevolkingstoename en mondialisering. Geen groei betekent bijvoorbeeld geen inkomsten om te investeren in nieuwe technologie en infrastructuur voor nog meer duurzame en milieuvriendelijke ontwikkeling, terwijl dat juist een hoofddoel is van de groeinegationisten. Waar zal ‘nul emissie’ anders moeten vandaan komen? Ik veronderstel toch dat we niet teruggaan naar het stenen tijdperk.
Dat we economische groei intrinsiek belangrijk vinden, symboliseert een maatschappij die geen gedwongen predestinatie organiseert, die het product van menselijke keuzes en vrijheid zonder meer valoriseert. Daarenboven vergt en onderhoudt economische groei menselijke samenwerking en draagt ze bij tot vrede en stabiliteit. Economische stilstand betekent conflict, spanningen en geweld. Er zijn dus grote morele dimensies aan economische groei.
Anderzijds moeten we niet vervallen in groei-fetisjisme. Wie alleen naar economische groei kijkt, krijgt een wel zeer selectief beeld van onze wereld, gedomineerd door geld en gemeten productie. De anti-groeibeweging, met haar obsessie voor inkomensgelijkheid en herverdeling, trapt eigenlijk in dezelfde val. We moeten vooral andere parameters van evolutie en vooruitgang op de radar zetten. En dat gebeurt ook, al vele jaren, in vele officiële statistieken die naar de staat van mens, leven, samenleving en planeet peilen.
Het middel om eender welk doel te bereiken
We zijn dus heus niet geconditioneerd door groeifixatie. Maar toch domineren economische groeicijfers het publieke discours omdat groei, hoewel geen doel op zich, wel het essentiële middel is om eender welk doel te bereiken. Groei is de grote hefboom, zowel voor openbaar beleid als voor persoonlijke keuzes. Met groei wordt alles mogelijk; zonder groei, gaat alles verloren. Groeinegationisme vergist zich dus deerlijk wanneer het groei als een obstakel voor vooruitgang ziet. Er komt juist geen vooruitgang zonder groei. Wie het tegendeel beweert, doet aan economisch illusionisme met een politieke agenda van georkestreerd collectivisme.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
Wat is economische groei anders dan het eindresultaat van menselijke creativiteit, inzet en arbeid? Menselijk talent is de motor van onze kenniseconomie. Mensen, menselijke organisaties en menselijke voorkeuren drijven de transacties die de economie uitmaken. Het verfoeide ‘bruto binnenlands product’ of BBP bestaat voor de helft of meer uit private consumptie. Wie daarvan af wil, tekent voor een maatschappij waarin een of andere overheidsmacht ons allemaal de mogelijkheid tot die menselijke ontplooiing en zingeving wil verbieden, inperken of veranderen. Dat is economisch totalitarisme.
Wat gebeurt er overigens als economische groei stilvalt? Kijk maar eens naar die recentelijk herdachte crisisperiode in Griekenland of elders. Geen geld voor pensioenen, geen gezondheidszorg, massale werkloosheid, wanhoop, woede en protest alom. Sociale zekerheid is groeiverslaafd. Wie aan de groei voorbij wil, tekent voor georganiseerde armoede en verval. Groeinegationisme gelooft in gedwongen confisqueren, onteigenen en herverdelen. Dat kan je één keer, en dan is het op. Dan maar terug naar de groei.
Milieuvriendelijke ontwikkeling
Geen economische groei betekent stilstand. Groeicijfers vertalen de permanente revolutie die al eeuwenlang steeds meer mensen steeds meer welvaart en welzijn biedt. In verhouding belast die groei ook steeds minder de natuur, al verdwijnt dat effect door bevolkingstoename en mondialisering. Geen groei betekent bijvoorbeeld geen inkomsten om te investeren in nieuwe technologie en infrastructuur voor nog meer duurzame en milieuvriendelijke ontwikkeling, terwijl dat juist een hoofddoel is van de groeinegationisten. Waar zal ‘nul emissie’ anders moeten vandaan komen? Ik veronderstel toch dat we niet teruggaan naar het stenen tijdperk.
Dat we economische groei intrinsiek belangrijk vinden, symboliseert een maatschappij die geen gedwongen predestinatie organiseert, die het product van menselijke keuzes en vrijheid zonder meer valoriseert. Daarenboven vergt en onderhoudt economische groei menselijke samenwerking en draagt ze bij tot vrede en stabiliteit. Economische stilstand betekent conflict, spanningen en geweld. Er zijn dus grote morele dimensies aan economische groei.
Anderzijds moeten we niet vervallen in groei-fetisjisme. Wie alleen naar economische groei kijkt, krijgt een wel zeer selectief beeld van onze wereld, gedomineerd door geld en gemeten productie. De anti-groeibeweging, met haar obsessie voor inkomensgelijkheid en herverdeling, trapt eigenlijk in dezelfde val. We moeten vooral andere parameters van evolutie en vooruitgang op de radar zetten. En dat gebeurt ook, al vele jaren, in vele officiële statistieken die naar de staat van mens, leven, samenleving en planeet peilen.
Het middel om eender welk doel te bereiken
We zijn dus heus niet geconditioneerd door groeifixatie. Maar toch domineren economische groeicijfers het publieke discours omdat groei, hoewel geen doel op zich, wel het essentiële middel is om eender welk doel te bereiken. Groei is de grote hefboom, zowel voor openbaar beleid als voor persoonlijke keuzes. Met groei wordt alles mogelijk; zonder groei, gaat alles verloren. Groeinegationisme vergist zich dus deerlijk wanneer het groei als een obstakel voor vooruitgang ziet. Er komt juist geen vooruitgang zonder groei. Wie het tegendeel beweert, doet aan economisch illusionisme met een politieke agenda van georkestreerd collectivisme.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
