De Duitse erfenis
2021 betekent het einde van het EU-voorzitterschap van Duitsland en van het kanselierschap van Angela Merkel. Duitsland geldt als de betrouwbare rots in de woelige branding van de Europese Unie. Er is ook een andere realiteit, waarin Duitsland door de exit van het Verenigd Koninkrijk en de zwakte van Frankrijk zonder veel tegenstand de Unie naar Duitse hand kan zetten.
Neem het kersverse investeringspact met China. Het is goed dat Europa met China onderhandelt over handel en marktwerking. Dat is de ene kant van de medaille. De andere kant is de handelsoorlog tussen China en de Verenigde Staten en een systemische rivaliteit tussen China en het hele westen. Daarin horen Europa en de VS op een lijn, want we staan voor hetzelfde model en dezelfde waarden. President Biden wenst een gemeenschappelijke China-strategie. In plaats daarvan zet Europa hem een neus.
Het investeringspact belooft toegang tot de Chinese markt voor Europese bedrijven. China was happig om papieren beloftes te maken omdat het een entente tussen Europa en Amerika verijdelt. Het afdwingen van die beloftes op het terrein kan alleen bij communistische gratie. Maar Duitsland wou graag een symbolisch akkoord omdat daarmee het risico van Chinese represailles tegen de Duitse exportindustrie vermindert. Dus kwam er een akkoord.
Dat is een patroon. Telkens grote Duitse belangen op het spel staan, volgt de Europese Unie. De beruchte deal waarmee Europa de controle van de vluchtelingenstroom aan Turkije uitbesteedde, was een must voor Merkel na het fiasco van ‘Wir schaffen das’. Sedertdien kan Turkije zijn eigengereide weg gaan en Europa afdreigen als het protesteert. De besparingsdrift tijdens de eurocrisis was Duitse hardnekkigheid, met nationalistisch populisme tot gevolg. De tolerantie voor het Rusland van Poetin, van de Krim over Oekraïne, van Wit-Rusland tot de gecontesteerde aardgaspijpleiding Nord Stream, is van Duitse makelij.
Merkel is geen heilige die standvastig en onbaatzuchtig het algemene Europese belang voorstaat. Ze slaagt erin om zonder grote perceptieproblemen Europa op Duitse koers te zetten. Die agenda zal niet veranderen na Merkel, nu de Britten weg zijn en ook Frankrijk zijn nationale ambities opkrikt. Getuige de Green Deal en het Europees relancegeld voor nationale industriële planning. Getuige de officiële doelstelling voor een strategisch autonoom Europa, versta een Europa dat nog meer de agenda van de grootste lidstaten reflecteert.
Europa staat niet alleen met zijn ambitie voor autonomie of zijn zorgeloosheid over een inkomende Amerikaanse president. Zowel Rusland als Turkije stemden de afgelopen week draconische wetten tegen het middenveld en de protestvrijheid. China deporteert en veroordeelt Hongkong-activisten zonder omkijken. Dat is het gat dat Donald Trump geslagen heeft in het morele gezag van de Verenigde Staten. Amerika zal zijn weg terug niet cadeau krijgen.
Maar Europa verschilt fundamenteel van China, Rusland of Turkije: het heeft geen leger. Strategische autonomie kan niet zonder militaire autonomie. Het getuigt van grenzeloze naïviteit om autonomie te declareren zonder capaciteit voor veiligheid en defensie. Daarin blijven de NATO en dus de VS en het VK, onontbeerlijk. Zolang Europa niet het fortuin wil besteden en het bloed wil offeren waarop echte macht is gebaseerd, zijn geopolitieke statements provocaties van de Amerikanen die nog altijd de prijs van onze vrijheid torsen.
Europa moet niet de poedel van Amerika zijn. Een Europese invloedssfeer is wenselijk en mogelijk. Maar die zal pas slagen mits strategische coördinatie met de Amerikanen. Inzake China en eerder al inzake regulering van digitale platformen, kiest Europa nu voor de vlucht vooruit. Dat zal geen goede erfenis zijn.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
Neem het kersverse investeringspact met China. Het is goed dat Europa met China onderhandelt over handel en marktwerking. Dat is de ene kant van de medaille. De andere kant is de handelsoorlog tussen China en de Verenigde Staten en een systemische rivaliteit tussen China en het hele westen. Daarin horen Europa en de VS op een lijn, want we staan voor hetzelfde model en dezelfde waarden. President Biden wenst een gemeenschappelijke China-strategie. In plaats daarvan zet Europa hem een neus.
Investeringspact tegen risico op Chinese represailles
Het investeringspact belooft toegang tot de Chinese markt voor Europese bedrijven. China was happig om papieren beloftes te maken omdat het een entente tussen Europa en Amerika verijdelt. Het afdwingen van die beloftes op het terrein kan alleen bij communistische gratie. Maar Duitsland wou graag een symbolisch akkoord omdat daarmee het risico van Chinese represailles tegen de Duitse exportindustrie vermindert. Dus kwam er een akkoord.
Telkens als grote Duitse belangen op het spel staan, volgt de Europese Unie.
Dat is een patroon. Telkens grote Duitse belangen op het spel staan, volgt de Europese Unie. De beruchte deal waarmee Europa de controle van de vluchtelingenstroom aan Turkije uitbesteedde, was een must voor Merkel na het fiasco van ‘Wir schaffen das’. Sedertdien kan Turkije zijn eigengereide weg gaan en Europa afdreigen als het protesteert. De besparingsdrift tijdens de eurocrisis was Duitse hardnekkigheid, met nationalistisch populisme tot gevolg. De tolerantie voor het Rusland van Poetin, van de Krim over Oekraïne, van Wit-Rusland tot de gecontesteerde aardgaspijpleiding Nord Stream, is van Duitse makelij.
Merkel is geen heilige die standvastig en onbaatzuchtig het algemene Europese belang voorstaat. Ze slaagt erin om zonder grote perceptieproblemen Europa op Duitse koers te zetten. Die agenda zal niet veranderen na Merkel, nu de Britten weg zijn en ook Frankrijk zijn nationale ambities opkrikt. Getuige de Green Deal en het Europees relancegeld voor nationale industriële planning. Getuige de officiële doelstelling voor een strategisch autonoom Europa, versta een Europa dat nog meer de agenda van de grootste lidstaten reflecteert.
Europa staat niet alleen met zijn ambitie voor autonomie of zijn zorgeloosheid over een inkomende Amerikaanse president. Zowel Rusland als Turkije stemden de afgelopen week draconische wetten tegen het middenveld en de protestvrijheid. China deporteert en veroordeelt Hongkong-activisten zonder omkijken. Dat is het gat dat Donald Trump geslagen heeft in het morele gezag van de Verenigde Staten. Amerika zal zijn weg terug niet cadeau krijgen.
Strategische autonomie kan niet zonder militaire autonomie
Maar Europa verschilt fundamenteel van China, Rusland of Turkije: het heeft geen leger. Strategische autonomie kan niet zonder militaire autonomie. Het getuigt van grenzeloze naïviteit om autonomie te declareren zonder capaciteit voor veiligheid en defensie. Daarin blijven de NATO en dus de VS en het VK, onontbeerlijk. Zolang Europa niet het fortuin wil besteden en het bloed wil offeren waarop echte macht is gebaseerd, zijn geopolitieke statements provocaties van de Amerikanen die nog altijd de prijs van onze vrijheid torsen.
Europa moet niet de poedel van Amerika zijn. Een Europese invloedssfeer is wenselijk en mogelijk. Maar die zal pas slagen mits strategische coördinatie met de Amerikanen. Inzake China en eerder al inzake regulering van digitale platformen, kiest Europa nu voor de vlucht vooruit. Dat zal geen goede erfenis zijn.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
