Buitenkans voor Europa
Een Amerikaanse president weigert een internationaal klimaatakkoord te implementeren. De hele wereld reageert in afgrijzen. Enkele jaren later blijken diezelfde Verenigde Staten de rest van de wereld te kloppen in daadwerkelijke vermindering van uitstoot van broeikasgassen. Dat was het scenario toen president George W. Bush het Kyoto Protocol, in 1997 ondertekend door zijn voorganger Clinton, naast zich neerlegde. Want terwijl de Amerikaanse federale overheid terugtrad, trad het Amerikaanse bedrijfsleven naar voren, vooral met de schaliegasrevolutie die ook nog eens de kostprijs van elektriciteit drukte én Amerika energieonafhankelijk maakte.
Door politiek niets te doen bereikte het Amerika van Bush jr. meer energieduurzaamheid, meer energiebetaalbaarheid en meer energiezekerheid, een gouden combinatie die elders een onhaalbaar trilemma blijft. Het valt niet uit te sluiten dat het Amerika van Trump datzelfde trucje zal overdoen: abdiceren voor de internationale politisering van klimaatdoelstellingen maar wel alle Amerikaanse klimaatondernemers loslaten en stimuleren. Die kunnen dan elders profiteren wanneer het klimaatbeleid van andere landen marktopportuniteiten voor groenere energie schept. Geen deal is de beste deal voor dealmaker Trump.
Klimaatpolitiek
Het valt nog af te wachten of de Amerikaanse exit uit het Parijse klimaatakkoord er effectief komt. Net zoals Brexit is er voorlopig alleen een intentieverklaring. Tegen de tijd dat die operationeel kan worden, staat Trump voor herverkiezing en kan een eventuele opvolger Amerika opnieuw laten aansluiten. In tussentijd zal niet zozeer het klimaat maar wel de klimaatpolitiek veranderen. Het Akkoord van Parijs is namelijk één wereldwijde intentieverklaring voor emissiecontrole, die nog hard moet worden gemaakt met politiek momentum en cash. Het leiderschap daarin valt nu pardoes in de schoot van Europa en China.
Eerst in internationale handelsakkoorden, daarna in defensie en NATO, en nu in klimaat: overal waar de Verenigde Staten mondiaal domineerden, verlaat Trump het speelveld. Voor een Europese Unie op zoek naar zichzelf is dat een godsgeschenk. We hebben onszelf jarenlang op de borst geklopt met de zogenaamde ‘soft power’ van onze pacifistische voorbeeldfunctie in de wereld. Daar wordt vooral mee gelachen. We kunnen nu gaan voor ‘soft hard power’: doorgedreven internationaal leiderschap vanuit politieke eensgezindheid, geopolitieke daadkracht en economische sterkte. Woorden met daden.
Binnenlandse handrem
Zal Europa die buitenkans grijpen? De verkiezing van Emmanuel Macron geeft een dosis politiek voluntarisme, maar wel op lemen economische voeten. Kanselier Merkel is assertiever maar staat voor verkiezingen die onmiddellijke doorbraken uitsluiten. Over de toekomst van de eurozone zitten Frankrijk en Duitsland niet op één lijn. Brexit zal de komende jaren politieke energie vreten. Er is diepe interne verdeeldheid tussen West, Oost en Zuid in de Unie.
Er staat dus een serieuze binnenlandse handrem op de nieuwe buitenlandse roeping van de Europese Unie. Maar als Europa er niet in slaagt de wereldorde op koers te houden, zullen de Chinezen dat op hun manier zeker doen. Zo dwingt Amerikaans isolationisme Europa dus ook om met en tegenover China autonoom en collectief geopolitiek te handelen. Als we dat allemaal oppikken is de Unie opnieuw gelanceerd en verdient Trump een standbeeld in Brussel. Haast u, want hij zal niet eeuwig president blijven.
Door politiek niets te doen bereikte het Amerika van Bush jr. meer energieduurzaamheid, meer energiebetaalbaarheid en meer energiezekerheid, een gouden combinatie die elders een onhaalbaar trilemma blijft. Het valt niet uit te sluiten dat het Amerika van Trump datzelfde trucje zal overdoen: abdiceren voor de internationale politisering van klimaatdoelstellingen maar wel alle Amerikaanse klimaatondernemers loslaten en stimuleren. Die kunnen dan elders profiteren wanneer het klimaatbeleid van andere landen marktopportuniteiten voor groenere energie schept. Geen deal is de beste deal voor dealmaker Trump.
Klimaatpolitiek
Het valt nog af te wachten of de Amerikaanse exit uit het Parijse klimaatakkoord er effectief komt. Net zoals Brexit is er voorlopig alleen een intentieverklaring. Tegen de tijd dat die operationeel kan worden, staat Trump voor herverkiezing en kan een eventuele opvolger Amerika opnieuw laten aansluiten. In tussentijd zal niet zozeer het klimaat maar wel de klimaatpolitiek veranderen. Het Akkoord van Parijs is namelijk één wereldwijde intentieverklaring voor emissiecontrole, die nog hard moet worden gemaakt met politiek momentum en cash. Het leiderschap daarin valt nu pardoes in de schoot van Europa en China.
Eerst in internationale handelsakkoorden, daarna in defensie en NATO, en nu in klimaat: overal waar de Verenigde Staten mondiaal domineerden, verlaat Trump het speelveld. Voor een Europese Unie op zoek naar zichzelf is dat een godsgeschenk. We hebben onszelf jarenlang op de borst geklopt met de zogenaamde ‘soft power’ van onze pacifistische voorbeeldfunctie in de wereld. Daar wordt vooral mee gelachen. We kunnen nu gaan voor ‘soft hard power’: doorgedreven internationaal leiderschap vanuit politieke eensgezindheid, geopolitieke daadkracht en economische sterkte. Woorden met daden.
Binnenlandse handrem
Zal Europa die buitenkans grijpen? De verkiezing van Emmanuel Macron geeft een dosis politiek voluntarisme, maar wel op lemen economische voeten. Kanselier Merkel is assertiever maar staat voor verkiezingen die onmiddellijke doorbraken uitsluiten. Over de toekomst van de eurozone zitten Frankrijk en Duitsland niet op één lijn. Brexit zal de komende jaren politieke energie vreten. Er is diepe interne verdeeldheid tussen West, Oost en Zuid in de Unie.
Er staat dus een serieuze binnenlandse handrem op de nieuwe buitenlandse roeping van de Europese Unie. Maar als Europa er niet in slaagt de wereldorde op koers te houden, zullen de Chinezen dat op hun manier zeker doen. Zo dwingt Amerikaans isolationisme Europa dus ook om met en tegenover China autonoom en collectief geopolitiek te handelen. Als we dat allemaal oppikken is de Unie opnieuw gelanceerd en verdient Trump een standbeeld in Brussel. Haast u, want hij zal niet eeuwig president blijven.
