Klokslag Twaalf: Tijd voor een ander migratie- en integratiebeleid

België, ooit een emigratieland, is sinds een halve eeuw vooral een magneet voor immigranten. Wat de verhoudingsgewijze, jaarlijkse absorptie betreft van nieuwe immigranten moet België niet onderdoen voor klassieke migratienaties zoals de Verenigde Staten of Canada.Nergens in Europa is de achterstelling van niet-Europese immigranten en hun nakomelingen groter dan in België. Deze negatieve spiraal moet stoppen. Er valt geen seconde meer te verliezen, het is klokslag twaalf.Het managen van migratie en het stimuleren van integratie en participatie is één van de belangrijkste uitdagingen van onze tijd. Menselijk kapitaal is immers de bouwsteen van een samenleving en economie. België zal een succesvolle immigratienatie zijn, of niet zijn.Itinera pleit voor een globale strategie die de hele cyclus van immigratie, integratie en participatie beslaat. In het complexe België vergt dit ook een mobilisatie en coördinatie van beleid op diverse terreinen. Er zijn daarbij twee grote deviezen: preventie is beter dan genezen, en genezen is beter dan verzieken.Enkele aanzetten voor debat:

• Een totaalaanpak over bevoegdheidsniveaus, beleidsdomeinen en actoren heen is absoluut noodzakelijk. Alleen dat kan een kentering brengen in de achterstelling en activeringsproblematiek van migranten en Belgen met een migratieverleden. Het gaat dan over een kordaat, selectief doch rechtvaardig migratiebeleid, preventie via betere onderwijsuitkomsten, maximale aandacht voor taal en stages, een aanpak op maat in combinatie met doelstellingen neergelegd in een breed gedragen participatiepact, inclusief het opschroeven van inspanningen tegen discriminatie in de verschillende levenssferen.
• Een effectief integratie- en inburgeringsbeleid veronderstelt een doordacht en gedragen migratiebeleid. Een kordaat en rechtvaardig asiel- en volgmigratiebeleid moet in balans gebracht worden met een selectief arbeidsmigratiebeleid. Strategische keuzes voor meer georganiseerde immigratie met een uitgebouwd integratieluik is een wezenskenmerk van elke succesvolle immigratienatie.
• Eén geïntegreerd onthaalloket dringt zich meer dan ooit op. Dit uniek loket is de toegangspoort waar alle relevante diensten samenkomen: onthaal, inburgering, huisvesting, CLB, OCMW, VDAB, mutualiteit, enz. Snelle detectie, betrokkenheid en maatwerk moeten iedere immigrant op weg zetten naar actieve participatie in de samenleving waarvan hij of zij mee de toekomst zal uitmaken.
• Taalremediëring moet vroeg starten. Door het kleuteronderwijs te verplichten kan de taalachterstand aan de wortel worden aangepakt en worden de ouders van bij het prilste begin betrokken. Schoolachterstand begint vaak al op de allereerste schooldag. Hoe vroeger er wordt ingegrepen, hoe beter.
• Arbeidsbemiddelingsdiensten en andere werk-gerelateerde diensten moeten een aanpak op maat ambiëren. Er moet worden afgestapt van de uniforme dienstverlening en overgegaan worden tot een competentie- en persoonsgericht loopbaanbeleid. Dit moet hand in hand gaan met doelstellingen en streefcijfers geformuleerd op sectoraal en globaal niveau - die vervat zijn in een participatiepact - en in het opschroeven van de strijd tegen discriminatie.

 Met bijdragen van: Anna Platonova, Bilal Benyaich, Dirk Jacobs, Fons Leroy, Jasper Dag Tjaden, Joris Michielsen, Joris Wauters, Jozef De Witte, Laurent Hanseeuw, Michèle Claus, Orhan Agirdag, Peter De Cuyper, Rachida Azdouz, Sabine Van Cauwenberghe, Sanne van de Pol en Stijn Baert.