Naar overzicht

Goed gezinsbeleid moet regionaal en lokaal beleid combineren

Er beweegt wat in gezinsbeleid! Nieuwe kinderbijslag, hervormde kinderopvang, Huizen van het Kind. En bovenal een gedeeld besef van het belang van investeringen in jonge kinderen, over partijgrenzen heen. Maar in gesprekken ten lande en velde, bleek een vitale actor onderbelicht, ook door zichzelf: de lokale beleidsmakers. Zij kennen hun buurten door en door, en zijn het best geplaatst om overkoepelende strategieën om te zetten naar de lokale realiteit. Die lokale hefbomen worden onderschat en onderbenut.

Nauwelijks enkele jaren na hun invoering tellen we ruim 150 Huizen van het Kind, goed voor 210 gemeenten. Deze samenwerkingsverbanden ondersteunen ouders in diverse aspecten van hun ouderschap. Het betreft minstens opvoedingsondersteuning, preventieve gezondheidszorg en ontmoetingsplaatsen, aangevuld met basiseducatie, de bibliotheek, (geestelijke) gezondheidszorg, … Uitstekend concept, dat weliswaar niet altijd diens potentieel bereikt. Een te beperkt netwerk of puur virtuele partnerschappen zetten weinig zoden aan de dijk. Lokale beleidsmakers kunnen de juiste mensen samenbrengen en ontluikende netwerken (bege-)leiden.

Wanneer ook onderwijsinstellingen in bad komen spreken we van Brede Scholen, de speerpunt van een geïntegreerd onderwijs- en welzijnsbeleid. Brede scholen fungeren ook als toegangspoort naar moeilijk bereikbare groepen. ’s Avonds zijn schoolgebouwen per definitie ongebruikt, en vaak zowel emotioneel als geografisch nabij. Ideaal voor arbeidsmarktbemiddeling of volwasseneneducatie. Daarnaast kunnen ze kinderopvang en kleuteronderwijs integreren. Gevolg, lagere drempels en zachtere transities. Bovendien vermindert betrokkenheid en vertrouwen absenteïsme, met name bij kansarme kinderen. Voorlezen voor het kind integreren in taallessen voor de ouder biedt niet enkel taalwinst, maar ook quality time tussen beide. 1+1=3! Om dit te faciliteren kan men de bevoegdheid voor kinderopvang toevoegen aan de schepen van onderwijs.

Het Loket Kinderopvang, idealiter opgenomen in voorgaande netwerken, bestaat ondertussen is vrijwel elke gemeente. Soms is het echter beperkt tot een website met contactinformatie van opvangvoorzieningen. Een (degelijk) digitaal aanbod is zeer belangrijk, het biedt efficiëntie en 24/7 toegankelijkheid. Maar ook een digitale kloof. Progressief universalisme betekent digitaal voor wie kan, een fysiek loket voor wie wil, en outreach om elk en ieder gezin te bereiken. Men kan naast informatie verschaffen ook (een deel van) de inschrijving centraliseren: hetzij een centrale inschrijving bij verschillende voorzieningen, hetzij één centrale wachtlijst (die rekening houdt met de voorkeuren van ouders).

De inkanteling van OCMW’s in de gemeenten neemt kinderopvang op binnen een traject naar economische en maatschappelijke participatie. Goede kinderopvang doorbreekt het sociaal isolement en intergenerationele armoedepatronen. Men kan lokale initiatieven ondersteunen door noden in kaart te brengen, coöperatieve oudercrèches te faciliteren, potentiële zorgondernemers te begeleiden in het vergunningsproces en geschikte locaties te zoeken in het gemeentelijk patrimonium.

Kinderbijslag was federaal, wordt nu Vlaams. Maar vaak biedt men lokaal aanvullende ondersteuning, soms zelfs expliciete geboortepremies bovenop de kinderbijslag. Het Nederlandse Kindpakket is een enkele gemeentelijke toegangspoort dat allerhande financiële en materiële ondersteuning (lokaal, regionaal, federaal, én privaat filantropisch of caritatief) groepeert. Soms gericht op kansarme gezinnen, maar vaak progressief universeel: een basis voor iedereen en meer voor wie meer noden heeft. Dit kan gekoppeld worden aan de Uitpas, in Brussel en Antwerpen reeds vertaald naar een lokale variant en ontworpen met oog op inclusie.

Slechts enkele voorbeelden, er zijn er nog ettelijke meer. Goed gezinsbeleid moét regionaal en lokaal beleid combineren. Enkel zo kunnen we kinderen en ouders optimale kansen geven en de ondersteuning die ze verdienen.

 

 

Dit opiniestuk verscheen eerder in de Morgen (06/09/2018).