Droneoorlog in Europa
Op enkele weken tijd zijn de luchtruimen boven Roemenië, Polen, Noorwegen, Denemarken, Letland, Duitsland, Finland en Frankrijk verstoord door ongeïdentificeerde drones. De vermoedelijke origine van sommige objecten en het patroon van de ogenschijnlijke doelwitten – luchthavens, een nucleaire centrale, een waterkrachtcentrale en militaire basissen – suggereren meer dan zomaar illegale drones. Er is geen formeel bewijs, maar wel een sterk vermoeden van Russische inmenging. De invasie van Oekraïne is de geboorte van het AI-aangedreven dronetijdperk in oorlogsvoering. Het was slechts een kwestie van tijd alvorens die realiteit zou overlopen in de hybride oorlog die Rusland al lange jaren tegen Europa voert. Dat moment lijkt te zijn aangebroken.
Dankzij een oorlogsvoorsprong in technologie en productie kan Rusland met drones doen wat het niet met conventionele of nucleaire wapens vermag: Europa op zijn grondgebied raken zonder het echt aan te vallen. Illegale drones escaleren de Russische politiek van intimidatie die Europa moet verdelen of destabiliseren in zijn collectief verzet tegen Russische militaire agressie. Ze dwingen Europa ofwel tot een reactie, ofwel tot een knieval voor een Taiwanscenario waarbij Rusland straffeloos kan blijven interfereren.
Een hybride droneoorlog boven Europa is een test. Slikken we de provocatie of durven we zelf ook escaleren? Wie neemt de handschoen daarbij op? Welke landen haken af? Doet de hele EU of NAVO mee of worden die herleid tot coalities van landen die moeten of willen? Bij dit alles kan Rusland tactisch alleen winnen. Plooien zou Europa verder verdelen en verzwakken, een signaal dat Rusland de grenzen van agressie nog verder kan verleggen. Reageren gebruikt wapentuig dat we niet aan Oekraïne kunnen geven – luchtafweer blijft daar een acuut probleem. In elk geval vergt Europa een totaalaanpak voor de detectie en eliminatie van illegale drones. De kostprijs van ons conflict met Rusland – politiek, maatschappelijk, psychologisch, economisch, financieel, logistiek en militair – kan er alleen maar door oplopen.
De kostprijs van ons conflict met Rusland – politiek, maatschappelijk, psychologisch, economisch, financieel, logistiek en militair – kan alleen maar oplopen.
Het nieuwe normaal is permanente latente dronedreiging in heel het luchtruim. Op korte termijn zal dat alle Europese landen dwingen tot het identificeren, testen en weerbaar maken van potentiële doelwitten en tot de ontwikkeling van stelselmatige en effectieve tegenmaatregelen, inclusief antidrone drones. De kostprijs voor het lanceren van illegale drones is verwaarloosbaar, de kostprijs voor een sluitende beveiliging tegen illegale drones is gigantisch. En sluitend is nodig: geen enkele luchthaven of nucleaire centrale kan zich ook maar één ongeval permitteren. Die asymmetrie maakt droneaanvallen bijzonder aantrekkelijk voor een roekeloze staat als Rusland, alsook voor criminelen allerhande.
Op langere termijn moet Europa als één blok een hoogtechnologisch droneschild ontwikkelen dat preventief permanente veiligheid garandeert. De aanzetten daarvoor zijn gegeven, zowel binnen de NAVO als binnen de EU. Het is positief dat landen spontaan poolen en dat de Europese Unie mee aan de wieg wil staan van de coördinatie en financiering van een gemeenschappelijke dronemuur. Het is nog positiever dat de Unie daarbij onmiddellijk Oekraïne betrekt. Los van de evidente oorlogsexpertise signaleert dat een toekomst van geïntegreerde Europese veiligheid, inclusief Oekraïne als eerste linie. Benieuwd hoe snel we zullen schakelen.
De echte vraag is wat er zal gebeuren als er intussen een incident zou plaatsvinden met Rusland als aantoonbare dader. Zal Europa dan eendrachtig escaleren en zal het Amerika van Trump dan aan onze zijde staan? Of zal Russische droneroulette de NAVO definitief uit elkaar spelen? Ook die test is Rusland heus wat drones waard.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
