Amazon imiteert Ford
In 1914 overtuigde Henry Ford zijn raad van bestuur om de arbeiders van het automobielconcern 5 dollar per dag te betalen, meer dan het dubbele van het toenmalige Amerikaanse minimumloon. Anno 2018 heeft Jef Bezos zijn internetbedrijf Amazon overtuigd om hun werknemers in de VS minstens 15 dollar per uur te betalen, tegenover het federale minimum van 7,25 dollar.
Amazon wil leiden en het voorbeeld geven, aldus Bezos. Lofprijzingen alom, vakbonden en democratische politici voorop. Die vinden dat grote spelers zoals Amazon te weinig betalen en dat daardoor de lonen voor doorsnee-Amerikanen te weinig stijgen. Ze verwijzen naar Ford als het goede voorbeeld van een bedrijf dat inzag hoe de koopkracht van de werknemers ook de voorwaarde van bedrijfssucces is. Arme werknemers kunnen nu eenmaal weinig kopen.
Daar valt natuurlijk iets voor te zeggen. Werknemers bij dominante bedrijven hebben weinig alternatieven voor emplooi. Dat drukt hun looneisen. Vermits veel bedrijfssectoren door enkele grote bedrijven worden gedomineerd, drukt dat algemeen de lonen. Aldus de theorie. Maar de praktijk bij Amazon is toch wat complexer. Die is niet een van dominantie maar van concurrentie.
De detailhandel die de ruggengraat is van onze moderne consumptie-economie gaat door de e-commerce revolutie. In de VS groeit de online retail zowat drie keer zo snel als de rest van de economie. Alle grote warenhuizen moeten over heel het land logistieke hubs uitrollen. Vermits de algemene Amerikaanse economie ook goed draait en werkloosheid laag staat, heerst er intense concurrentie voor het aanwerven van warenhuispersoneel.
Probleem met personeelsretentie
Amazon heeft daarenboven een groot probleem met personeelsretentie. Het bedrijf is berucht voor werkdruk en personeelsverloop. Het kan niet doorgroeien als het zijn mensen continu moet vervangen en opleiden. De hogere lonen bij Amazon zijn dus geen liefdadigheid voor werknemers, maar een investering om de groeispurt van Amazon aan te houden en de concurrentie te verslaan. Kleinere spelers zullen wellicht die hoge lonen niet aankunnen. Andere groten zoals Walmart zullen wellicht moeten volgen om de race niet te verliezen.
Als Amazon slaagt, zal zijn relatieve marktdominantie nog toenemen. Voor de consumenten is dat zorgwekkend. Ondertussen gaat het bedrijf ook vol door met digitalisering, automatisering en robotisering. Hoeveel duurdere werknemers er uiteindelijk zullen overschieten, is dan de vraag. En daar ligt de knoop. Schaarste, concurrentie en onderhandelingsmacht zijn maar één kant van de loonmedaille. De andere is productiviteit.
Achter de trage groei van de modale lonen in onze economie schuilt een productiviteitsverhaal. Globalisering, digitalisering en arbeidsspecialisatie zoals outsourcing, boosten de productiviteit van goed opgeleide kenniswerkers die goed verdienen, zeker in succesbedrijven. Diezelfde factoren betekenen echter concurrentie voor andere werknemers of in andere sectoren, met loonmatiging tot gevolg.
Met drones decimeren
Veel banen en banengroei zitten in sectoren waar de lonen en/of de productiviteit onder druk staan. Grote dienstensectoren zoals de zorg of het onderwijs kunnen niet meer betalen of productiever worden dan met onhaalbare prijzen, belastingen of schulden. Amazon kan de eigen werknemers wat productiever maken, maar de legers laagbetaalde pakjesbezorgers staan niet op hun payroll en zijn niet productiever te krijgen dan door ze met drones te decimeren.
Demografische vergrijzing drukt ook de loon- en productiviteitsgroei, omdat een groter deel van de actieve bevolking in de latere fase van de loopbaan vertoeft. Trends als deeltijdwerk en tijdelijke arbeid spelen ook mee: ze zijn doorgaans meer kenmerkend voor laagproductieve dan voor hoogproductieve banen of fasen. Tel dat allemaal op en je weet het wel. Amazon doet een goede geste die vooral goed is voor public relations en voor Amazon zelf. Wie de lonen breed wil steunen, moet veel dieper graven, naar de hefbomen voor brede productiviteitsgroei.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
Amazon wil leiden en het voorbeeld geven, aldus Bezos. Lofprijzingen alom, vakbonden en democratische politici voorop. Die vinden dat grote spelers zoals Amazon te weinig betalen en dat daardoor de lonen voor doorsnee-Amerikanen te weinig stijgen. Ze verwijzen naar Ford als het goede voorbeeld van een bedrijf dat inzag hoe de koopkracht van de werknemers ook de voorwaarde van bedrijfssucces is. Arme werknemers kunnen nu eenmaal weinig kopen.
Daar valt natuurlijk iets voor te zeggen. Werknemers bij dominante bedrijven hebben weinig alternatieven voor emplooi. Dat drukt hun looneisen. Vermits veel bedrijfssectoren door enkele grote bedrijven worden gedomineerd, drukt dat algemeen de lonen. Aldus de theorie. Maar de praktijk bij Amazon is toch wat complexer. Die is niet een van dominantie maar van concurrentie.
De detailhandel die de ruggengraat is van onze moderne consumptie-economie gaat door de e-commerce revolutie. In de VS groeit de online retail zowat drie keer zo snel als de rest van de economie. Alle grote warenhuizen moeten over heel het land logistieke hubs uitrollen. Vermits de algemene Amerikaanse economie ook goed draait en werkloosheid laag staat, heerst er intense concurrentie voor het aanwerven van warenhuispersoneel.
Probleem met personeelsretentie
Amazon heeft daarenboven een groot probleem met personeelsretentie. Het bedrijf is berucht voor werkdruk en personeelsverloop. Het kan niet doorgroeien als het zijn mensen continu moet vervangen en opleiden. De hogere lonen bij Amazon zijn dus geen liefdadigheid voor werknemers, maar een investering om de groeispurt van Amazon aan te houden en de concurrentie te verslaan. Kleinere spelers zullen wellicht die hoge lonen niet aankunnen. Andere groten zoals Walmart zullen wellicht moeten volgen om de race niet te verliezen.
Als Amazon slaagt, zal zijn relatieve marktdominantie nog toenemen. Voor de consumenten is dat zorgwekkend. Ondertussen gaat het bedrijf ook vol door met digitalisering, automatisering en robotisering. Hoeveel duurdere werknemers er uiteindelijk zullen overschieten, is dan de vraag. En daar ligt de knoop. Schaarste, concurrentie en onderhandelingsmacht zijn maar één kant van de loonmedaille. De andere is productiviteit.
Achter de trage groei van de modale lonen in onze economie schuilt een productiviteitsverhaal. Globalisering, digitalisering en arbeidsspecialisatie zoals outsourcing, boosten de productiviteit van goed opgeleide kenniswerkers die goed verdienen, zeker in succesbedrijven. Diezelfde factoren betekenen echter concurrentie voor andere werknemers of in andere sectoren, met loonmatiging tot gevolg.
Met drones decimeren
Veel banen en banengroei zitten in sectoren waar de lonen en/of de productiviteit onder druk staan. Grote dienstensectoren zoals de zorg of het onderwijs kunnen niet meer betalen of productiever worden dan met onhaalbare prijzen, belastingen of schulden. Amazon kan de eigen werknemers wat productiever maken, maar de legers laagbetaalde pakjesbezorgers staan niet op hun payroll en zijn niet productiever te krijgen dan door ze met drones te decimeren.
Demografische vergrijzing drukt ook de loon- en productiviteitsgroei, omdat een groter deel van de actieve bevolking in de latere fase van de loopbaan vertoeft. Trends als deeltijdwerk en tijdelijke arbeid spelen ook mee: ze zijn doorgaans meer kenmerkend voor laagproductieve dan voor hoogproductieve banen of fasen. Tel dat allemaal op en je weet het wel. Amazon doet een goede geste die vooral goed is voor public relations en voor Amazon zelf. Wie de lonen breed wil steunen, moet veel dieper graven, naar de hefbomen voor brede productiviteitsgroei.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
