Naar overzicht

Vragen voor Marrakesh

Zal België op 11 december in Marrakesh het VN-Migratiepact ondertekenen of niet? En valt met die beslissing meteen ook de federale regering? Dat zijn de vragen die onze nationale media al enige tijd doen oververhitten. De geest van mogelijke verkiezingen mobiliseert als geen ander de Wetstraatlust van journalisten. Maar al dat lawaai verdringt naar de achtergrond de realiteit dat het Migratiepact de essentie raakt van onze rechtsstatelijke orde als soevereine democratische natie.

Moeten wij een pact onderhandelen als het volgens de eigen letter geen bindende juridische waarde heeft? Onze moderne wereld grossiert van de internationale teksten – verklaringen, akkoorden, conventies, protocollen en andere convenanten – die op zichzelf niet afdwingbaar zijn. Een simpele geest zou zich afvragen waarom al die officiële documenten met ronkende titels dan überhaupt worden geproduceerd. Maar dan moet je even de juristen bellen. Die zullen u uitleggen dat er zoiets bestaat als ‘zacht recht’.

Zacht recht doelt precies op internationale teksten die geen harde kracht van wet hebben maar die wel een politieke en institutionele waarde hebben. Ze scheppen een referentiekader dat verdere politieke keuzes wil kanaliseren. Ze hebben het gezag van een internationale status. Ze voeden de agenda van internationale instellingen en hun bureaucraten, van activistische academici die wereld willen veranderen, van lobbygroepen en NGOs die dat ook willen, en van politieke partijen die daarvoor naar de kiezer trekken.

Politieke mantra

De klimaatverandering is sinds begin jaren 1990 door de Verenigde Naties wereldwijd aangepakt met conventies en protocollen. Allemaal juridisch van nul en generlei waarde. Maar ze werden wel allemaal politieke mantra. En uiteindelijk resulteerden ze in een bindend verdrag van Parijs in 2015. We moeten onszelf dus geen blaasjes wijs maken. Het VN-Migratiepact is geen vodje papier. Het is een uitvoerig document met een universele agenda voor wat het ‘veilige, ordelijke en reguliere migratie’ noemt.

Marrakesh wil, aldus de voorliggende tekst, migratie globaal ordenen en faciliteren omdat migratie bijdraagt tot positieve vooruitgang en tot duurzame ontwikkeling in zendingslanden, transitlanden en ontvangstlanden. Wil België zich tot dat migratiegeloof bekennen? Staan we principieel voor de soevereiniteit over ons grondgebied, of staan we principieel voor het verdelen van de wereldbevolking tussen pakweg arme en rijke landen, droge en natte landen, hongerlijdende en doorvoede landen, oorlogszones en vredeslanden? Het kan moeilijk fundamenteler dan dat.

Migratie faciliteren

Het VN-Migratiepact is misschien niet naar de letter maar zeker naar de geest de consecratie van ideologisch ‘globalisme’. Marrakesh wil grootscheepse internationale migratie als een wenselijke ‘fact of life’ wereldwijd canoniseren. Het gaat veel verder dan lovenswaardige principes over de strijd tegen mensenhandel of de coördinatie van informatie en controle bij migratie. Het formuleert een waslijst van doelstellingen om migratie te faciliteren en migranten te steunen: meer georganiseerde migratie, minder detentie van illegalen, ondersteuning tijdens het migratieproces, toegang tot diensten, draagbare sociale zekerheid, investering in opleiding, afbouw van discriminatie, en sociale inclusie.

Wat al die containerbegrippen betekenen, mag Joost weten. Maar één zaak is zeker: ze zetten de deur wagenwijd open voor politieke recuperatie onder het gezagsargument dat het als ondertekenend land onze verdomde plicht is. Wie zal uiteindelijk vooroplopen in het omarmen van die weldadige immigratie? Niet de VS, Canada of Australië: voor die rijke landen is strenge en gecontroleerde immigratie het historische DNA, waartegen geen enkele VN-droom bestand is.

Neen, als er één beloofd immigratieland is, één bestemming waar de migratiemakers op rekenen, dan is het Europa, met zijn onbestaande grenzen, zijn welvaartsstaten, zijn mensenrechtenverdragen en zijn vergrijzende bevolking. Bezint eer ge begint.

Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.