Verslag van op de NAVO-top in Den Haag
Onze fellow Julien De Wit werd uitgenodigd door de NAVO om de NAVO-top in Den Haag bij te wonen. Wereldleiders, strategen en experts verzamelen zich om de actuele veiligheidssituatie wereldwijd te bespreken. Julien deelt zijn observaties van wat zich afspeelt voor en achter de schermen.
Zijn impressies van dag 1:
- Oekraïne moet terug op de agenda, maar Iran domineert
Bij de opening van de NAVO-top wijdde NAVO-secretaris-generaal Mark Rutten uitgebreid uit over de voortwoedende oorlog in Oekraïne. Achter de schermen speelt echter ook de onrust in het Midden-Oosten een cruciale rol. Rutten wil echter Oekraïne koste wat kost op de agenda houden, aangezien de Amerikaanse steun aan het land afneemt en er een leegte moet worden opgevuld.
- Wie masseert Trump het best? Wie vult het vacuüm?
Dat Trump een controversieel figuur is, staat buiten kijf. Voor de NAVO is het van groot belang dat deze top soepel verloopt en dat Trump niet onnodig in een ongunstig daglicht komt te staan of geërgerd zou geraken. Het is de eerste keer dat Trump zich weer laat zien binnen de NAVO sinds zijn aantreden.
- Machtsspel in de achtergrond
Daarnaast speelt zich in de schaduw een ander machtsspel af: de strijd om het invullen van het vacuüm dat de Amerikanen hebben achtergelaten. Langzaam maar zeker proberen andere landen een actievere rol binnen de alliantie te spelen, met de hoop de NAVO meer Europees gedomineerd te maken. Je weet maar nooit of de NAVO ooit zonder de Amerikanen zal moeten opereren.
- The Summit is about Money
Het onderwerp dat al weken in de media domineert, is ook deze week prominent aanwezig op de top: de NAVO-norm van 5% van het bruto binnenlands product (BBP) dat geallieerde landen straks moeten investeren in defensie. Maar, zoals veel aanwezigen aangeven, gaat het lang niet alleen om geld. Wat belangrijker is, is hoe dat geld uiteindelijk wordt verdeeld. De investeringsposten zijn namelijk lang niet altijd vanzelfsprekend. Specifieke aandacht gaat bijvoorbeeld uit naar ruimteverdediging – de veiligheidscapaciteiten in de ruimte, een domein waarin ook China steeds meer inzet. Verder is er veel aandacht voor zogenaamde resiliencecapaciteiten. Van de 5% investeringsnorm moet ongeveer 1,5% worden toegewezen aan de veerkracht van de landen. Het resilienceconcept is echter vaak niet erg welomlijnd. Het betekent te vaak alles en niets. Ook daarover is helderheid nodig.
- We’re in hybrid peace
De teneur in de gesprekken en toespraken? Die is alarmerend. Logisch ook op een top waar geld en inspanningen de ondertoon vormen. Elke spreker wil een sense of urgency creëren. Een NAVO commandant omschreef het alsvolgt: ‘If you don’t want to acknowledge that we are at hybrid war, accept that we are in hybrid peace.’
Verslag van dag 2:
Creatieve boekhouding of echte inzet?
Nu de NAVO-top zonder slag of stoot is verlopen, halen velen opgelucht adem. Maar het echte werk moet nog beginnen. Ons land moet – net als alle geallieerde partners – tegen 2035 5% van het bbp uitgeven aan defensie: 3,5% aan wat we core defensie kunnen noemen, en 1,5% aan capaciteit die de maatschappelijke weerbaarheid versterkt.
In de slotverklaring van de top blijven echter een aantal vaagheden overeind die ruimte laten voor interpretatie en creativiteit. Zo staat er wel dat landen naar die 5% moeten evolueren, maar een concreet groeipad ontbreekt. Daardoor blijft de deur open voor uitstel van de daadwerkelijke inspanningen – zeker voor een land als België, dat zich in een permanente budgettaire kramp bevindt.
Een tweede vaagheid betreft de vraag welke uitgaven precies onder de afgesproken percentages vallen. Een limitatieve lijst opstellen is onmogelijk, maar te veel rekbaarheid creëert ruimte voor strategische boekhouding – of erger, zelfbedrog.
Neem de 1,5% voor weerbaarheid. Die kan al snel opgerekt worden. Er zijn immers tal van uitgaven die – met wat goede wil – als weerbaarheidsverhogend kunnen worden gecategoriseerd. Het NMBS-budget, bijvoorbeeld: draagt dat niet bij aan weerbare mobiliteit? En het onderwijsbudget? Worden leerlingen daar niet weerbaar gemaakt tegen desinformatie? En wat met de VRT: is haar werking niet deels een investering in een weerbaar medialandschap?
U voelt het al: zodra de creativiteit de vrije loop krijgt, kan de invulling van deze afspraken sterk uiteenlopen. De vraag die dan overblijft is eenvoudig, maar essentieel: welk doel wil België echt dienen? Willen we vooral op papier in orde zijn met de cijfers? Of willen we eindelijk een geloofwaardige, performante partner worden in defensie én maatschappelijke weerbaarheid?