Naar overzicht

Een doordachte belastinghervorming

Bij de start van dit nieuwe jaar kijkt Itinera uit naar de voorstelling van de “bredere fiscale hervorming die ons belastingstelsel moet moderniseren, vereenvoudigen, meer rechtvaardig en meer neutraal te maken”. 

Minister Vincent Van Peteghem lanceerde al een resem maatregelen en de indruk leeft dat er nog heel wat op stapel staat. Een hervorming kan evenwel maar slagen als het geheel meer is dan de som van de vele delen. 

In een nieuwe studie leveren Ivan Van de Cloot en Victor Dauginet concrete voorstellen om tot een consistent en coherent geheel te komen over de totaliteit van het belastingstelsel.

De ambitie van iedere belastinghervorming moet zijn om terug meer welvaart en welzijn te creëren, zeker na de schade die het coronavirus toebracht aan het sociale en economische weefsel. De economische taart groter helpen maken, maakt de maatschappelijke kost van de bestrijding van het virus draagbaar. Een belangrijke hefboom daartoe is de belastinghervorming. 

Itinera vertrouwt er vooral op dat de minister en zijn werkgroep goed hebben nagedacht over de methode. Drie aspecten verdienen daarbij grote zorg en aandacht:

  1. Ten eerste kan hervormen niet zonder evalueren. De maatregelen die al werden voorgesteld maar ook de komende zijn uiteenlopend van aard en zullen een al even uiteenlopende impact hebben op de samenleving en de economie in het bijzonder. De vraag naar wie de baten en de lasten van de maatregelen toebedeeld krijgt (lees: waar ligt de incidentie van de maatregelen), is niet triviaal. De manier waarop de fiscus stuurt hoe de Belgen werken, ondernemen of sparen is complex, soms zelfs contra-intuïtief. Zonder vooraf elke maatregel te koppelen aan één of hooguit twee meetbare indicatoren uit de lange lijst uit het regeerakkoord, is het achteraf te makkelijk praten. Zonder gedetailleerde fiscale gegevens die de impact minstens kunnen simuleren, varen we blind.
     
  2. Ten tweede staat de verdeling van de fiscale bevoegdheden in ons land een “bredere” hervorming in de weg. Goed dat het federale niveau zijn kadastrale documentatie ter beschikking stelt van de regio’s maar kan minister Van Peteghem de bevoegdheden van die regio’s in zijn hervorming incorporeren?
     
  3. Drie: veronderstelt een bredere hervorming niet dat over oplossingen buiten het huidige legalistisch-fiscalistische kader wordt nagedacht? Itinera is benieuwd hoe pakweg een belasting op de digitale economie vorm kan krijgen zonder inherent economische overwegingen in rekening te brengen.

Voor het overige zijn de auteurs van de studie bezorgd over de manier waarop de inning en vordering zelf verloopt. De beleidsverklaring van de minister wil die vooral “kostenbewust” aanpakken maar dat belastingen uiteindelijk door mensen worden betaald lijkt Itinera een belangrijker criterium. Rechtszekerheid omvat niet alleen een “begrijpbare” fiscus die de privacy van de “(un)willing and (un)able” belastingplichtige respecteert.