Diagnose #2: Personae - het psychologische aspect

Wat ons vooral opviel in onze gesprekken met de #BrainTrust deskundigen was het belang dat zij hechten aan het "psychologische" aspect van de problemen waarmee ons land wordt geconfronteerd, en dus aan het te voeren beleid. Hoewel zij ervan overtuigd zijn dat de meeste oplossingen technisch niet buiten ons bereik liggen, moet wat wij ontwerpen, innoveren, "rationeel" structureren in beleidsinterventies of zelfs in een systeem ook gevolgen hebben voor individuele burgers: er moet draagvlak worden gecreëerd voor grote hervormingen, nieuwe technologieën moeten worden geaccepteerd (en begrepen en toegepast), enzovoort.

Het is duidelijk dat deze verbinding niet louter rationeel tot stand komt, maar dat ook cognitieve vooroordelen, ideologische a priori's, persoonlijke en sociale contexten, emotionele connotaties... een beslissende rol spelen. De meest effectieve armoedebestrijding draait de idée fixe om: niet omdàt mensen povere beslissingen maken, komen ze in de armoede terecht, maar omgekeerd: hun precaire toestand maakt het vaak moeilijker om betere keuzes te maken.

Bij het bepalen van een visie over hoe we precies meer welvaart en welzijn willen bereiken, en bij het ontwerpen van beleid dat deze visie mogelijk maakt, zal veel meer aandacht moeten worden besteed aan deze dimensies, die zeker niet volledig tot rationaliteit kunnen worden herleid.

Belangrijk is dat verschillende actoren in de samenleving anders "bedraad" zijn en op verschillende soorten informatie en stimulansen reageren. We zullen een onderscheid kunnen maken tussen veel verschillende mensen en de noodzaak om hen erbij te betrekken.

Neem het voorbeeld van de energietransitie: het is heel wat anders om aan een gevestigde multinational uit te leggen "wat te doen" (die weet het meestal beter dan wie ook) dan een kwetsbaar gezin te helpen, over te halen om over te stappen op een duurzamer energielandschap.

Geen twee geesten denken hetzelfde.