Itinera trapt verkiezingsjaar af op symbolische plek
De Muntschouwburg vormde op 19 september de setting voor de Inner Circle waarmee Itinera dit verkiezingsjaar aftrapt. Het gebouw staat voor de zoveelste transformatie uit zijn geschiedenis om aan de noden en wensen van de wereld buiten zijn muren te beantwoorden. De vergelijking met de staat van het land dringt zich op: onze begrotingen gaan de dieperik in, beleidsmakers krijgen nauwelijks nog een hervorming doorgevoerd en een schrijnend gebrek aan een vooruitziend langetermijnperspectief remmen innovatie, ondernemerschap en de duurzame groei van welvaart en welzijn af.
De wegen van vooruitgang zijn van bij het begin en nu bijna twee decennia later voor Itinera nog altijd even glashelder: we zetten ons in voor welvaartscreatie, die gezonde publieke financiën en goed bestuur vooronderstelt. We hebben die middelen nodig om te kunnen investeren in een innovatieve ruimte die ondernemerschap en burgerlijk engagement stimuleert zodat we maximaal welvaart en faire kansen kunnen creëren door en voor de inwoners van dit land.
Dit gebeurt vandaag niet of veel te weinig: investeerders geven er de brui aan en verdwijnen uit ons land omdat de rechtsonzekerheid groot is en de toekomst onduidelijk. En onderweg botsen we tegen obstakels aan die naar de kern gaan van wat we van de politiek verwachten: consumeren haalt het telkens van investeren, terwijl de wachtlijsten in de sociale zekerheid langer in plaats van korter worden, ons onderwijs terrein verliest, en we er maar niet in slagen de gezondheidszorg te doen kantelen van de nadruk op zorg naar de nadruk op gezondheid. Om maar enkele voorbeelden te geven.
Ooit werd er hier te lande een staatsman verkozen met de slogan ‘de tocht is moeilijk, de gids ervaren.’ Vandaag lijkt alleen het eerste deel van die slogan over te blijven. Goede ideeën zijn er genoeg in dit land. België bruist van het potentieel. Waarom raken al die goede ideeën en dat potentieel maar niet gerealiseerd? De fouten in het systeem-België verengen zich niet tot het contraproductieve onvermogen van de huidige politieke klasse. Wat ambitieuze ondernemers, burgers én politici belemmert om België beter te maken, is het kluwen aan cenakels en baronieën die ons land in een houdgreep houdt: vertragende mechanismen die bij elke stap voorwaarts ons er twee achteruit doen zetten. Liever vasthouden aan de status quo en hopen dat de instorting van het systeem nog even op zich laat wachten. Dat bevestigen ook de bevindingen uit de Brain Trust, het resultaat van gesprekken die met name Karel Volckaert en Joël van Cauter voor Itinera het voorbije jaar voerden met zo’n 200 experten en ervaringsdeskundigen uit alle mogelijke domeinen.
Rapporten belanden in de schuif
We kunnen dat nog eens in een rapport gieten om in de schuif van mevrouw de minister te belanden maar daarmee (alleen) brengen we de vooruitgang niet op gang. In de ochtendsessie van de Inner Circle wisselden we van gedachten met een aantal financiële partners over hoe we impact kunnen genereren. Het gesprek overtuigde ons dat we op de goede weg zijn: het is door samen met een alliantie van invloedrijke beleidsmakers, captains of industry en mensen uit de burgersamenleving naar buiten te treden, een groep gelijkgestemden die elkaar wederzijds steunen, dat we transformatie van binnenin het systeem mogelijk kunnen maken. Het ligt in het verlengde van de missie van Itinera om tijdens de komende maanden hierin een coördinerende rol op te nemen.
Want Itinera laat zich niet ontmoedigen en blijft zich onverdroten inzetten om het tij wél te keren. De manier waarop we dat willen doen, moet aansluiten bij de wijze waarop de samenleving in elkaar zit. Daar willen we op inspelen. Niet om “mee te zijn met onze tijd”, maar omdat we koplopers willen zijn op de weg naar een beter functionerend België. Ieder lid van het team en het Itineranetwerk om hen heen zet zich daarvoor in. Niet door elk op zijn of haar terrein in silo te werken maar door onze expertise te delen, samen te brengen en in dienst te stellen van die ene grote missie.
Conditio sine qua non is het gezond maken van de openbare financiën: een belastinghervorming die werkt, en een pensioenhervorming, aldus Jean Hindriks, die een nieuw sociaal contract tussen de generaties verankert. Verantwoording is daarbij de hoeksteen van goed bestuur, hamert Ivan Van de Cloot. In mei volgt dan ook een nieuwe editie van de Verantwoordingsdag, die jaar na jaar de roep om een echte evaluatiecultuur bij de overheid luider doet klinken. Dat Europa steeds richtinggevender wordt voor de economie, vereist dat we ook vanuit dat Europese perspectief naar België moeten kijken, zo schrijft Marc De Vos in zijn boek Grootmacht Europa dat in november gelanceerd wordt. Een niet onbelangrijk aspect daarvan, het beleid rond innovatie en transitie, zal Karel Volckaert, samen met associate fellow Stijn Ronsse en Ivan Van de Cloot onder de loep nemen. Marc De Vos organiseert ook overleg over strategische verankering, meer bepaald de opdracht voor private en – vooral – publieke investeringsmaatschappijen.
Conferentie Future Cities
Joël Van Cauter en Jean Hindriks breiden een vervolg aan hun werk over de strijd tegen de armoede, dat in dit tweede deel uitdrukkelijk de link legt met het beleid in de steden. Safaa Charafi zal met haar kennis rond stedelijke planning en diversiteit de analyse verrijken. Safaa zal ook een conferentie “Future Cities” over duurzame stadsontwikkeling organiseren. De toekomst van wonen en leven is ook een expertisedomein van Johan Albrecht. Deze week vindt over dit thema een tweede expertensessie plaats bij Itinera.
Maar ook de gezondheidszorg ligt hem nauw aan het hart. Met de steun van het Fonds Ga voor Geluk voert Johan Albrecht, samen met een aantal associates, onderzoek naar hoe het verslechterende mentale welzijn van jongeren effectief tegen te gaan. Ook dat onderzoek zal in de komende maanden bekend worden gemaakt. Ignaas Devisch ten slotte, publiceert rond de jaarwende ‘En nog een goeie gezondheid!’ waarin hij de plaats van ziekte en gezondheid in de samenleving beschrijft en de juiste balans zoekt tussen goede preventie versus medische overconsumptie.
Het team van Itinera bestaat uit mensen met diverse expertise en invalshoeken en dat is altijd al het geval geweest. Vele fellows, associates en guest contributors droegen bij aan Itinera en blijven aan ons verbonden, zelfs al werken ze niet meer fulltime voor ons. Ivan is er zo een van. Dat neemt niet weg dat ook hij in ons team en netwerk op zijn kernthema’s zal blijven werken. Ten slotte zijn wij allemaal passanten: het is onze opdracht ons in te zetten voor de missie die we delen met de ondernemers, organisaties en instellingen die Itinera steunen en omringen. Om dat te doen, blijven we voortdurend op zoek naar mensen en middelen om team Itinera en zijn netwerk verder te versterken en we kunnen dat alleen dankzij jullie volgehouden geëngageerde steun. We zijn blij dat we op jullie kunnen rekenen.
De aanloop naar dit verkiezingsjaar heeft duidelijk gemaakt dat we het tij nu moeten keren. Het gaat immers van kwaad naar erger en zo kan het niet verder. We moeten een omslag maken en we hebben daarvoor een shocktherapie nodig op meerdere terreinen.