Go to overview

De Wever I

Na 236 dagen werd een akkoord bereikt en is De Wever I een feit. België staat op een kruispunt en het land kijkt hoopvol naar een daadkrachtige regering. De uitdagingen zijn immens en urgent, maar de kansen evenzeer. Als denktank met diepgaande expertise in deze materie zien wij niet alleen de risico’s, ook zeker de hefbomen voor vooruitgang. Het glas is halfvol, maar de prijs is complexiteit. Er zijn nog veel vraagtekens over de uitvoering en veel budgettair voluntarisme. Kan de rekening kloppen en kan de regering afdwingen wat het wil doen? 

  1. Veel meer besef van noodzaak, urgentie, eindelijk. Maar: veel tijd is voorbij gegaan met oeverloos onderhandelen en de uitvoering van veel plannen zal leiden tot hevige protesten en veel capaciteit en middelen vergen. Bovendien is deze regering eigenlijk een noodregering voor een dikke twee jaar. Daarna weegt de electorale koorts door, tenzij er een internationale crisis dreigt.
     
  2. De ziekte van budgettair voluntarisme blijft: Deze regering rekent erop dat de pensioenuitgaven trager groeien, op de terugverdieneffecten van activering en langer werken, en op de belastinghervorming, terwijl de groeinorm gezondheidszorg overeind blijft: kan deze rekening wel kloppen? 
     
  3. Het glas is halfvol. Veel van de ‘rariteiten’ waarmee België internationaal de risée is, komen op tafel maar met allerlei complexe modaliteiten zoals de pensioenmalus en de pensioenbonus, het bijna-einde van het ‘brugpensioen’, de verhoogde en dan degressieve in tijd beperkte werkloosheidsuitkeringen, de begrenzing van de gelijkgestelde periodes voor pensioenrechten, de nivellering van de wettelijke pensioenen tussen statuten of de kernenergie.
     
  4. Enkele taboes van de eerste, wettelijke pijler in pensioenen sneuvelen als principe, maar met allerlei uitzonderingen en overgangen. Dat maakt het weer zeer complex. En dit terwijl er geen visie is voor een volwassen tweede pijler die een rooskleurige pensioencombinatie kan garanderen. Nog gedragen loopbaanvisie voor langer werken. Dat zal toxisch straatprotest voeden.
     
  5. Succes met de federale doelstellingen vergt inter-federale mobilisatie: integratie van migranten, de activering van langdurig zieken (eenzijdige focus op financiële druk), langere loopbanen zodat langer werken werkelijkheid kan worden in plaats van een doel op papier, de activering van langdurig werklozen, het efficiënter maken van de vele verlofstelsels (die zitten nu allemaal in één rugzak). Anders zal de mayonaise niet pakken.
     
  6. Echt besparen is er niet bij. Het vertragen van de groei in de pensioenuitgaven is zowat het plafond, het licht-wegend symbooldossier Senaat buiten beschouwing gelaten. We missen een ploeg die echt focust op de hefbomen voor meer welvaartscreatie: deregulering, administratieve vereenvoudiging, productiviteitsstrategie, competitiviteit, strategische investeringen gelinkt aan de EU-agenda.
     
  7. Groeiambitie ontbreekt, vooral bij de fiscale hervorming. De werken meer zal lonen (met de nodige nieuwe koterij), is heel goed. Risico nemen, investeren en innoveren wordt echter niet aangemoedigd. Door de vermogenswinstbelasting als symbool van de fiscale hervorming te nemen zonder deze te passen in een bredere hervorming en vereenvoudiging, geeft de regering een fout signaal. De vermogenswinstbelasting ontmoedigt risico nemen, investeren en ondernemen. Hoe gaat België zich promoten als een haven voor broodnodige (buitenlandse) investeringen en groeibedrijven?
     
  8. Ook in defensie wordt de realiteit erkend. Er wordt fors meer geïnvesteerd al is 2% (en veel later 3%) too little en too late. Hier mag België de toorn van Trump/NAVO verwachten.
     
  9. Vakbonden zullen op de barricaden staan, maar aan die ultieme Belgische rariteit van automatische indexering (ook in tijden van groot competitiviteitsverlies en des-industrialisatie)  wordt niet geraakt. Tegelijkertijd verwacht de regering dat de ‘sociale partners’ een oplossing vinden voor de loonnorm en de complexiteit van paritaire comités: dat lijkt wishful thinking.
     
  10. België schuift op naar rechts in haar migratiebeleid. Dat is noodzakelijk. Kunnen we ons strenger beleid ten opzicht van migranten afdwingen, rekening houdend met de poreuze grenzen in Europa, en met de regio’s bevoegd voor integratie?

De vraag is niet enkel of de rekening klopt, maar hoe we de hefbomen kunnen en durven te gebruiken om de complexiteit om te zetten in een stevig fundament voor de toekomst van ons land. De tijd om te handelen is nu. Wij staan klaar met ons team van experten om, vanuit onze onafhankelijke rol, de regering te ondersteunen in het concretiseren en stroomlijnen van deze agenda.